चुल्ठीअमिलो / पदमचाल (Rheum australe D.Don) एक औषधीय बोट हो जुन नेपाल, भारत, तिब्बत, र भूटानको हिमाली क्षेत्रमा पाइन्छ। यसलाई नेपालीमा ” पदमचाल्नु,” ” पदमचाल,” वा “हिमाली अमिलो” भनिन्छ। यो पोलीगोनेसी (Polygonaceae) परिवारमा पर्छ र समुद्र सतहबाट ३,००० देखि ४,५०० मिटरको उचाइमा उम्रिन्छ। यसको वैज्ञानिक नाम Rheum australe हो भने यसको अंग्रेजी नाम Himalayan Rhubarb हो।
हिमालयन चुल्ठीअमिलोको जरा, पात, र डाँठ आयुर्वेद, तिब्बती चिकित्सा, र स्थानिय जनजातीय उपचार पद्धतिमा प्रयोग हुन्छ। यसमा एन्थ्राक्विनोन, रेइन, इमोडिन, र अन्य औषधीय गुणहरू पाइन्छन् जसले यसलाई पाचन समस्या, पायल्स, ज्वरो, र घाउको उपचारमा प्रभावकारी बनाउँछ। नेपालको पहाडी क्षेत्रमा यसको प्रयोग घरेलु उपचारको रूपमा धेरै पुस्तादेखि चलिआएको छ।
के तपाईंले चुल्ठीअमिलो (पदमचाल) को बारेमा सुन्नुभएको छ? चुल्ठीअमिलो, जसलाई रेवन्दचीनी पनि भनिन्छ, एक महत्त्वपूर्ण जडीबुटी हो। यसले धेरै रोगहरूको उपचार गर्न मद्दत गर्छ, विशेष गरेर पेट र पाचनतन्त्र सम्बन्धी समस्याहरूमा।
चुल्ठीअमिलो का फाइदाहरू
आयुर्वेद अनुसार, चुल्ठीअमिलोले निम्न रोगहरूमा लाभदायक हुन्छ:
- धेरै टाउको दुख्ने
- रगत सम्बन्धी विकार
- झाडापखाला
- मधुमेह (डायबिटीज)
- भोक नलाग्ने समस्या
- अपच (पाचन नहुनु)
- पिशाब पोल्ने
- गाँठ, घाउ र अन्य चर्मरोग
चुल्ठीअमिलो के हो?
चुल्ठीअमिलो लाई पदमचाल पनि भनिन्छ। चुल्ठीअमिलो स्वादमा कडवो र तीतो हुन्छ र यसको तासीर चिसो हुन्छ। यो हिमाली क्षेत्रमा पाइने एक औषधीय वनस्पति हो, जसको जरा उपचारका लागि प्रयोग गरिन्छ। यसको जरा कडा, मोटो र खैरो-पहेँलो रंगको हुन्छ। यो बिरुवा पॉलिगोनेसी (Polygonaceae) परिवारमा पर्छ र यसको वैज्ञानिक नाम रिअम् ऍस्ट्रेल (Rheum australe D.Don) हो।
अन्य भाषाहरूमा चुल्ठीअमिलो का नामहरू:
- अङ्ग्रेजी: हिमालयन रुबर्ब (Himalayan Rhubarb), नेपाली रुबर्ब (Nepali Rhubarb)
- संस्कृत: पीतमूला, अम्लपर्णी, गंधिनी
- हिन्दी: पदमचाल, डोलू, अर्चा
- नेपाली: चुल्ठीअमिलो, पदमचाल, पदमचाल्नु
- उर्दू: रेवन्दचीनी
- बङ्गाली: रेवन्दचीनी
चुल्ठीअमिलो प्राकृतिक रूपमा पाइने र धेरै स्वास्थ्य समस्याहरूको समाधान गर्ने एक उपयोगी जडीबुटी हो। यसको सही प्रयोगले शरीरलाई धेरै फाइदा पुर्याउँछ।