Benefits And Uses Of बिमिरो, Bimiro (Nimbu Jambiri

बिमिरो (जस्लाई हिन्दिमा नींबू जम्बीरी भनिन्न्छ) एक महत्त्वपूर्ण आयुर्वेदिक वनस्पति हो जुन विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। यसको औषधीय गुणहरू प्राचीन समयमा नै आयुर्वेदमा प्रचलित थिए, र यसका विभिन्न भागहरू जस्तै फलको रस, फलको बोक्रा, पात र तेलले शरीरको विभिन्न अवस्थाहरूमा लाभ पुर्याउने काम गर्छ। यसले पाचन तन्त्रको सुधार, छालाका समस्याहरूको उपचार, र संक्रमणको प्रतिकारक क्षमता बढाउन मद्दत पुर्याउँछ।

बिमिरोको नाम सुन्दा यसलाई धेरैले साधारण अमिलो फल मात्रै ठान्छन्, तर यसको गुण र फाइदाहरू साधारण कागती भन्दा धेरै फरक छन्। आयुर्वेदमा बिमिरोका धेरै औषधीय फाइदाहरू उल्लेख गरिएका छन्, जसलाई विभिन्न रोगहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। यस बिमिरोको विशेषताहरू र यसका फाइदाहरू के के छन्, आउनुहोस् यसबारे विस्तृत जानकारी लिऔं।

Table of Contents

बिमिरो के हो?

बिमिरो ३-४ मिटर अग्लो हुने, धेरै हागा भएको काँडेदार बोट हो। यो सधैं हरियो हुने झाडीको रूपमा चिनिन्न्छ। यसका फलहरू गोलाकार, लगभग ७.५-१२.५ सेन्टिमिटर व्यासका चम्किला पहेंलो र रसले भरिपूर्ण हुन्छन्।

बिमिरोको औषधीय फाइदाहरू

बिमिरोका फाइदाहरू धेरै छन् र यो विभिन्न प्रकारका स्वास्थ्य समस्याहरूमा लाभदायक मानिन्छ। पायल्स (बवासीर), अपच (बदहजमी), झाडापखाला (दस्त), र पिशाब सम्बन्धी रोग (मूत्र रोग) को उपचारमा यसको प्रयोग विशेष प्रभावकारी मानिन्छ। आयुर्वेदमा बिमिरोलाई विशेष गरी पेटको समस्या, पाचन सुधार, र प्रतिरक्षा प्रणालीलाई बलियो बनाउने माध्यमका रूपमा प्रयोग गरिन्छ।

यस बिमिरोमा भिटामिन सी, पोटासियम, र एन्टिअक्सिडेन्ट्स जस्ता तत्वहरू पाइन्छन्, जसले शरीरमा रोगसँग लड्ने क्षमता बढाउन मद्दत पुर्‍याउँछ।

अन्य भाषाहरूमा बिमिरोका नाम (Names of Bimiro in Different Languages)

बिमिरोको वनस्पतिज नाम Citrus limon (Linn.) Burm.f. (सिट्रस लिमन) Syn- Citrus medica Linn. var. limonum; Citrus pseudolimon Tanaka हो। यसको कुल Rutaceae (रूटेसी) हो र यसलाई अंग्रेजीमा Lemon (लेमन) भनिन्छ। अब हामी जानौं कि बिमिरोलाई अरू कुन-कुन नामले चिनिन्छ।

संस्कृत- जम्बीर

हिन्दी- जमीरिनींबू, बडानीबू, पहाडी नीबू

उर्दू- निम्बू (Nimbu)

बंगाली- जामिरालेबु (Jamiralebu), गोंडालेम्बु (Gondalembu)

नेपाली- बिमिरो (Bimiro)

अरबी- कलम्बक (Qulambak)

फारसी- लिमू कागी (Limoo khagi)

बिमिरोका औषधीय गुणहरू (Medicinal Properties of Bimiro in Nepali)

बिमिरोमा थुप्रै औषधीय गुणहरू पाइन्छन् जसले शरीरलाई विभिन्न रोगबाट छुटकारा दिन मद्दत गर्छ। यसले पाचनमा सुधार ल्याउने, पिशाब सम्बन्धी रोगहरू, अपच, पायल्स, र झाडापखालाजस्ता समस्याहरूमा फाइदा पुर्‍याउँछ।

बिमिरो फललाई विरेचक, कृमिनाशक, पूयरोधी (एण्टीसेप्टिक) गुण भएको मानिन्छ। यसले तिर्खा, अपच, विसूचिका (झाडापखाला), श्वास समस्या, आमवात (गठिया), वातरक्त (अर्थराईटिस), प्रतिश्याय (रुघा), शूल (दर्द), कब्ज, र उल्टीजस्ता समस्याहरूमा पनि फाइदा पुर्‍याउँछ।

यो अम्ल, मधुर, तातो, भारी, पिरो, कफ-वातशामक तथा पित्तवर्धक हुन्छ। यसको पातहरू तीता हुने भएकाले वात र कफको समस्यामा राहत दिन्छ।

बिमिरोको नियमित प्रयोगले पाचन प्रक्रिया सुधार गर्न मद्दत गर्छ, साथै शरीरलाई सुगन्धित राख्न, कास (खोकी), छर्दि (उल्टी), तथा तृष्णा (तिर्खा) मेटाउन पनि फाइदाजनक हुन्छ।

बिमिरोका फाइदा र प्रयोग

बिमिरोमा पौष्टिक गुण मात्र नभई औषधीय गुण पनि हुन्छ, जसले धेरै प्रकारका स्वास्थ्य समस्याहरूमा फाइदा पुर्‍याउँछ। यसका फाइदाबारे विस्तृत रूपमा जानौं:

कान दुखाइमा राहत

यदि कुनै कारणले गर्दा कान दुखिरहेको छ र अन्य उपचारले काम गरिरहेको छैन भने, बिमिरोको रसबाट सिद्ध गरिएको तेललाई १-२ थोपा कानमा हाल्नाले कान दुखाइमा राहत प्राप्त हुन्छ।

एसिडिटीको उपचारमा लाभकारी

यदि एसिडिटीले हैरान बनाइरहेको छ भने, बिमिरोको सेवन गर्नाले चाँडै आराम प्राप्त हुन्छ। पाकेको बिमिरोको रस (५-१० मिली) सेवन गर्दा एसिडिटी, amoebiasis (आमातिसार), अजीर्ण वा अपचमा लाभ प्राप्त हुन्छ।

अपचको उपचारमा फाइदाजनक

बिमिरोको रसमा नून मिसाएर सेवन गर्दा अपच र अरुचिमा लाभ हुन्छ।

बिफरको उपचारमा सहायक

बिमिरोको रसमा सख्खर मिसाएर सेवन गर्दा बिफरको कष्टबाट राहत प्राप्त गर्न मद्दत हुन्छ।

दाद (रिंगवर्म)को उपचारमा लाभदायक

यदि बारम्बार दाद रिंगवर्म को समस्या आइरहेको छ भने, बिमिरोको रसमा नून मिसाएर लगाउँदा दादबाट आराम हुन्छ।

मुखको घाऊसम्बन्धी समस्यामा फाइदाजनक

१० मिली बिमिरोको रसलाई १०० मिली पानीमा मिलाएर कुल्ला गर्दा मुखको घाऊ सम्बन्धी समस्याहरूमा लाभ हुन्छ।

ज्वरोका लक्षणमा आराम

यदि ज्वरोको ताप, जलन र दुखाइबाट छुटकारा पाउन चाहनुहुन्छ भने बिमिरोको शीतल मधुर रसको सेवन गर्नाले ज्वरोमा राहत प्राप्त हुन्छ। साथै, ज्वरो र अन्य प्रदाहिक दुखाइमा यसको रसलाई शर्बतको रूपमा पिउँदा लाभ मिल्छ।

शरीरको दुखाइमा आराम

५-१५ मिली बिमिरोको रसमा ६५ मिग्रा यवक्षार र मह मिलाएर सेवन गर्दा पार्श्वशूल (छातीको दुखाइ), गृध्रसी (साइटिका), कटिशूल (कमरदर्द) र नितम्बसन्धिको दुखाइमा आराम मिल्छ।

बिमिरो का उपयोगी भाग
आयुर्वेद अनुसार बिमिरो (नींबू जम्बीरी) को औषधीय गुण यस्को बिभिन्न भागमा पाईन्छ, जसले धेरै स्वास्थ्य समस्याहरूको उपचार गर्न मद्दत पुर्याउँछ। यसका उपयोगी भागहरू निम्न छन्:

फलको रस
फलको बोक्रा
पात
तेल

बिमिरो कसरी प्रयोग गर्ने
यदि तपाईं कुनै विशेष रोगको घरेलु उपचारको लागि बिमिरो प्रयोग गर्न चाहनुहुन्छ भने आयुर्वेदिक चिकित्सकको सल्लाह अनुसार मात्र यसको उपयोग गर्नुहोस्। यसले सही र प्रभावकारी उपचार सुनिश्चित गर्दछ।

बिमिरो कहाँ पाइन्छ ?

बिमिरो नेपालको पहाडी भेगमा, भारतको १२०० मिटरको उचाइमा र उत्तर भारत, कर्नाटका, तमिलनाडु, गुजरात, महाराष्ट्र, दिल्ली, असाम र पंजाबमा पाइन्छ।

निष्कर्ष
बिमिरो एक उपयोगी र शक्तिशाली औषधि हो जुन आयुर्वेदिक चिकित्सा प्रणालीमा महत्वपूर्ण स्थान राख्छ। यसको विभिन्न भागहरूको प्रयोगले शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यमा सुधार ल्याउन सक्छ। यद्यपि, यसलाई प्रयोग गर्दा उचित सल्लाह र निर्देशन आवश्यक छ, ताकि यसको लाभ प्राप्त गर्न सकियोस् र कुनै प्रकारको दुष्प्रभावबाट जोगिन सकियोस्। यसका औषधीय गुणहरूलाई अधिकतम उपयोग गर्नका लागि एक प्रमाणित आयुर्वेदिक चिकित्सकको सल्लाह लिनु महत्त्वपूर्ण हुन्छ।

Reference

Hindi To Nepali Dictionary Words Starting From बो

100 Common Nepali Slang Words with Hindi Translation: A Fun Guide to Understanding Nepali Conversations

Bridging Cultures: Daily Use Hindi Sentences in Parties with Nepali Meaning

Daily Hindi Sentences for Kids with Nepali Translations: A Simple Guide

Daily Office Sentences: Essential Hindi-Nepali Translations for Everyday Use

Daily Use Hindi Sentences for Parents with Nepali Meanings: A Guide for Everyday Conversations

Daily Use Hindi Sentences for Students with Nepali Meaning

Essential Daily Sentences for Market Conversations: Hindi to Nepali and Vice-Versa

find word you want

https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-common-cold/

https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-weight-loss/