कमलको फूल (Kamal ko phool) हिलोमा फुल्ने भयपनी धेरै सुन्दर हुन्छ। तपाईंले कमलको फूल अवश्य देख्नु भएको होला किनभने कमलको फूल प्रायः पूजा-पाठमा प्रयोग गरिन्छ। के तपाईंलाई थाहा छ कि कमलको फूल एक उत्तम औषधि पनि हो र यसले धेरै रोगहरूको उपचारमा मद्दत गर्दछ? कमलको फूलले अत्यधिक प्यास लाग्ने समस्या, जलन, पिशाब सम्बन्धी रोग, कफज […]
कूठ (Saussurea lappa) एक औषधीय बोट हो जुन मुख्यतया हिमालयी क्षेत्रहरूमा पाइन्छ। यसको वैज्ञानिक नाम Saussurea costus वा Saussurea lappa हो। यसको जरालाई आयुर्वेद, चिनियाँ चिकित्सा, र पारम्परिक उपचार पद्धतिहरूमा धेरै पुरानो समयदेखि प्रयोग गरिएको छ। कूठलाई संस्कृतमा “कुष्ठ” भनिन्छ, जसको अर्थ “त्वचा रोग नाश गर्ने” हो। यसमा एन्टी-इन्फ्लामेटरी, एन्टी-ब्याक्टेरियल, एन्टी-फंगल, र एन्टी-अल्सर जस्ता औषधीय […]
अविपत्तिकर चूर्ण (Avipattikara Churna) संस्कृत श्लोकत्रिकटु त्रिफला मुस्तं विडं चैव विडंगकम् । एला पत्रं च चूर्णानि समभागानि कारयेत् ॥ सर्वमेकीकृतं यावत् लवंगं तत्समं भवेत् । सर्वचूर्ण द्विगुणितं त्रिवृच्चूर्ण प्रदापयेत् ॥ भोजनादौ तथा मध्ये खादेन्माषाष्टकं शुभम् । सर्वमेकीकृतं यावत् तावत् शर्करयाऽन्वितम् ॥ अम्लपित्तं निहन्त्याशु विबन्धं मलमूत्रयोः । अग्निमान्यभवान् रोगान् नाशयेदविकल्पतः ॥ प्रमेहान् विंशतिं चैव सर्व दुर्नाम […]
अर्जुन चूर्ण (Arjuna Churna) संस्कृत श्लोकककुभोऽर्जुननामाख्यो नदीसर्जश्व कीर्त्तितः । इन्द्रदुवीरवृक्षश्च वीरश्च धवलः स्मृतः ॥२६॥ ककुभः शीतलो हृद्यः क्षतक्षयविषास्त्रजित् । मेदोमेहवणान् हन्ति तवरः कफपित्तहृत् ॥२७॥ भावप्रकाशनिघण्टु (वटादिवर्ग २६.२७९) अर्जुन चूर्ण निर्माणका लागि आवश्यक सामग्री: घटक नाम वैज्ञानिक नाम उपयोगी भाग प्रतिशत (%) अर्जुन Terminalia arjuna त्वक् 100 अर्जुन चूर्ण निर्माण विधि: अर्जुन चूर्ण उपयोग र मात्रा: […]
अजमोदादि चूर्ण (Ajamodadi Churna) संस्कृत श्लोकअजमोदा विडङ्गानि सैन्धवं देवदारु च ।चित्रकः पिप्पलीमूलं शतपुष्पा च पिप्पली ॥११५॥ मरिचं चेति कर्षांशं प्रत्येकं कारयेत् बुधः । कर्षास्तु पञ्च पथ्याया दश स्युर्वृद्धदारुकात् ॥११६॥ नागराच्च दशैव स्युः सर्वाण्येकत्र चूर्णयेत् । पिबेत्कोष्णजलेनैव चूर्णं श्वयथुनाशनम् ॥११७॥ आमवातरुजं हन्ति सन्धिपीडां च गृध्रसीम् । कटिपृष्टगुदस्थां च जङ्घयोश्च रुजं जयेत् ॥११८॥ तूनीप्रतूनी विश्वाची कफवातामयाञ्जयेत् । […]
