Tag Archives: natural herbs of nepal

गोदाबरी फूल, जसलाई वैज्ञानिक भाषामा Chrysanthemum indicum भनिन्छ, नेपालको परम्परागत र सांस्कृतिक जीवनशैलीसँग गहिरो रुपमा गाँसिएको एक अनुपम फूल हो। विशेषगरी कार्तिक महिनामा फुल्ने यो फूल तिहारको समयमा विशेष महत्त्व राख्दछ। दीपावली, भाईटीका, र लक्ष्मीपूजामा प्रयोग गरिने गोदाबरी फूल न केवल सिङ्गारको रुपमा प्रयोग गरिन्छ,  यसमा लुकेको आयुर्वेदिक र औषधीय गुणले पनि यसलाई अत्यन्तै मूल्यवान […]

बरको रूख (वट वृक्ष) नेपालको सांस्कृतिक, धार्मिक र औषधीय महत्त्व भएको एक प्रमुख वृक्ष हो। यसलाई हिन्दू धर्ममा पवित्र मानिन्छ र यो अक्सर मन्दिरहरू, चौतारीहरू र बाटाका छेउछाउमा पाइन्छ। बरको रूखले ठूलो छेत्रफल ओगट्ने गर्छ र यसको छायामा विश्राम गर्ने चलन छ। यसको वैज्ञानिक नाम Ficus benghalensis हो र यो मोरेसी (Moraceae) परिवारमा पर्छ। नेपाली संस्कृतिमा बरको […]

जो मानिस पान खान्छन् वा पूजा-पाठमा पान प्रयोग गर्छन्, उनीहरूले सुपारी (Betel nut) को बारेमा अबस्यनै जान्ने भए । पानको साथै सुपारीको प्रयोग गुटखा, तमाखु आदिमा पनि गरिन्छ। धेरैले सुपारीलाई यी कुराको लागि मात्र प्रयोग गरिने वस्तु सम्झन्छन्, तर यसको वास्तविकता यति मात्र होइन। आयुर्वेदिक ग्रन्थहरू अनुसार, सुपारी एक गुणकारी औषधी पनि हो। सुपारीले विभिन्न […]

धेरै मानिसहरूलाई उशीर (खसखस) को बारेमा धेरै जानकारी छैन, त्यसैले तपाईंलाई पनि यसको फाइदाहरू बारे धेरै थाहा नहोला। उशीरलाई औषधिको रूपमा प्रयोग गरिन्छ। यसको तेलबाट साबुन, अत्तर आदि बनाइन्छ। यस बाहेक पनि उशीरका धेरै फाइदाहरू छन्। उशीरको बिरुवाका फाइदाहरू आयुर्वेद अनुसार, उशीर प्रयोग गरेर धेरै रोगहरूको उपचार गर्न सकिन्छ। तपाईंले पनि यसको बारेमा जान्न चाहनुहुन्छ […]

कपूर (Camphor) को मुख्य उपयोग पूजा- पाठमा गरिन्छ। यसमा तीव्र गन्ध हुन्छ र यो एक अत्यन्त ज्वलनशील पदार्थ हो। निर्माण प्रक्रिया र देशअनुसार कपूरको विभिन्न प्रकार पाइन्छ। कपूर रंगहीन, सेतो वा पारदर्शी चूर्ण वा गोलो आकारमा हुन्छ। धेरैले यो थाहा छैन कि कपूर औषधी निर्माणमा पनि प्रयोग गरिन्छ। यहाँ कपूर (भीमसेनी कपूर) का फाइदा र […]

कुरीलो (Shatavari) को नाम धेरै मानिसहरूले नसुनेको हुन सक्छ, त्यसैले यसको प्रयोग पनि थोरै मानिसहरूले गर्छन्। तपाईंलाई थाहा छ कि कुरीलो के हो, यसका फाइदाहरू के के छन्, कुरीलो कसरी खाने, वा यो कहाँ पाइन्छ? कुरीलो (शतावरी) का फाइदाहरू आयुर्वेदमा कुरीलो लाई एक धेरै नै गुणकारी जडीबुटीको रूपमा वर्णन गरिएको छ। यसलाई धेरै रोगहरूको रोकथाम […]

निर्गुण्डी एक अत्यन्त गुणकारी औषधीय बुटी हो जसले कफ र वात दोषलाई नष्ट गर्छ र दुखाई कम गर्छ। यसको लेप छालामा लगाउँदा सूजन (इन्फ्ल्यामेसन) घटाउँछ। यसले घाउ भर्ने, चोट निको पार्ने जस्ता धेरै फाइदा दिन्छ। यसले जीवाणु र कीराहरूलाई पनि मार्छ। यसलाई खाने गरेमा भोक बढाउँछ, खानेकुरा पचाउँछ (अपचलाई ठीक गर्छ) र लिभर सम्बन्धी रोगमा […]

के तपाईंले कहिल्यै चन्दन (Sandalwood) को रूख देख्नुभएको छ? यदि देख्नुभएको छैन भने, तपाईंले चन्दन नामको सुगन्धित रूखको बारेमा सुन्नुभएको हुनेछ। धेरै मानिसहरूले चन्दनको काठले घर सजाउँछन्। चन्दनको काठबाट पूजा-पाठका सामग्री जस्तै अगरबत्ती, हवन सामग्री आदि बनाइन्छ। चन्दनको काठ धेरै महँगो हुन्छ, यसैले यसको तस्करी पनि हुन्छ। चन्दन के हो? (What is Chandan in Nepali?) […]

तुवरक (वैज्ञानिक नाम: Hydnocarpus laurifolia), जसलाई नेपालीमा चालमोगरा पनि भनिन्छ, एक औषधीय गुण भएको वनस्पति हो। यो मुख्यतया दक्षिण भारत, श्रीलंका, नेपालको तराई र हिमाली क्षेत्रहरूमा पाइन्छ। यसको बोट बढी ठूलो नभए पनि यसको बिउ, तेल, पात, जरा आदि आयुर्वेदिक चिकित्सामा प्राचीनकालदेखि प्रयोग हुँदै आएको छ। तुवरकलाई संस्कृतमा “तुवरक”, “चौलमूग्र” वा “कटुतैल” भनिन्छ भने हिन्दीमा यसलाई “चौलमोगरा” भनेर चिनिन्छ। यसको तेल (Chaulmoogra Oil) […]

कोदोघाँस लाई कोद्रव (Kodo Ghas Ghans Benefits) पनि भनिन्छ। यो घास देख्नमा कोदो जस्तै देखिन्छ र प्राकृतिक रुपमै उम्रिन्छ। धेरैले कोदोघाँस वा कोद्रव लाई घास मात्रै वा झारपात मात्रै ठान्दछन, तर वास्तवमा कोदोघाँस एक धेरै नै गुणकारी औषधी हो। कोदोघाँस (कोद्रव) को फाइदाले विभिन्न रोगहरूको उपचार गर्न सकिन्छ। चायाको समस्या, गलगाँड रोग, पेट सम्बन्धी बिमारी […]