जैतून (Olive) को परिचय आजको समयमा कसैलाई दिईरहनु त पर्दैन तर यसको सबै स्वस्थ्य सम्बन्धी फाईदाहरु सबैलाई थाहा नहुन सक्छ । आज हरेक डाक्टरले राम्रो स्वास्थ्यको लागि जैतूनको तेलको सेवनको सल्लाह दिन्छन्। हृदयघात होस् वा रक्तचापको समस्या, सबैलाई जैतूनको तेल खानको सिफारिस गरिन्छ। सामान्यतया तपाईंले जैतूनको तेल (जैतून तेलका फाइदा) को बारेमा मात्र थाहा भएको होला, नकी जैतूनको बोटको बारेमा । तर तपाईंहरुलाई यो थाहा नहुन सक्छ कि जैतुनको तेलमात्र होइन जैतूनको फल, पात, जरा आदिबाट पनि धेरै रोगहरू ठीक गर्न सकिन्छ। आउनुहोस्, जैतूनको गुण, फाइदा र विभिन्न रोगहरूमा यसको प्रयोगको बारेमा जानौं।
जैतूनका फाइदाहरू
जैतूनको स्वाद मुख बाध्ने किसिमको हुन्छ र यसले वात र पित्त शान्त गर्छ। यो पखाला गराउने, शरीरलाई शक्ति दिने र पिशाब बढाउने गुण भएको हुन्छ। जैतूनले घाउमा पिप नबन्ने गरी रगत पातलो पार्छ। जैतूनको फलले भोक बढाउँछ, लिभरको समस्या हटाउँछ, महिनावारी ल्याउँछ, एक्जिमा रोग ठीक गर्छ, तिर्खा र जलन हटाउँछ र आँखाका लागि पनि फाइदाजनक (जैतून तेलका फाइदा) हुन्छ।
जैतून के हो? (What is Olive?)
जैतूनको बोट धेरै शाखाहरू भएको लगभग १५ मिटर अग्लो सदाबहार वृक्ष हो। यसको रुखाको बोक्रा खैरो-सेतो रंगको र लगभग चिल्लो हुन्छ। यसका पात अम्बाका पातजस्तै ५ देखि ६.३ सेन्टिमिटर लामा, फरक चौडाइका र अग्ला हुन्छन्। पात दुबैतिरबाट चिल्लो र माथिबाट पहेँलो हरियो र तलबाट चम्किलो सेतो हुन्छ।
यसका फूल सुगन्धित, साना, हरियो सेतो वा पहेँलो हरियो र चिल्लो हुन्छन्। यसको फल गोल अण्डाकार, १.३ देखि २.५ सेन्टिमिटर लामो, सुरुमा हरियो रंगको, पछि रातो र पाकेपछि बैजनी वा नीलो कालो हुन्छ। काँचा फलहरू अचार र तरकारी बनाउन प्रयोग गरिन्छ।
जैतूनमा फूल र फल लाग्ने समय अक्टोबरदेखि अप्रिलसम्म हुन्छ। जैतूनका फलबाट तेल निकालिन्छ। यो तेल सफा र पारदर्शी, सुनौलो रंगको र हल्का सुगन्धित हुन्छ। यो तेल खाने र लगाउने दुबै काममा प्रयोग गरिन्छ । जैतूनको तेल (जैतून तेलका फाइदा) का धेरै फाइदाहरू छन्।
विभिन्न भाषाहरूमा जैतूनको नाम (Names of Olive in Different Languages)
जैतूनको वानस्पतिक नाम ओलिया यूरोपिया (Olea europaea Linn.) हो। यो ओलिएसी (Oleaceae) परिवारको बोट हो। यसको अंग्रेजी, विभिन्न भारतीय भाषाहरू र अन्य भाषाहरूमा नाम यस प्रकार छः
- अंग्रेजी (English): ओलिभ (Olive), ओलिएस्टर (Oleaster), वाइल्ड ओलिभ (Wild olive)
- हिन्दी (Hindi): जैतून, काऊ, कान
- उर्दू (Urdu): जैतून (Zaitun)
- नेपाली (Nepali): कांडेलोटो (Kandeloto)
- अरबी (Arabic): जायतून (Zaytoon), जैतून (Zaytun)
- फारसी (Persian): जेइतून (Zeitun)
जैतूनका फाइदाहरू (Jaitun Benefits and Uses)
जैतूनको तेल (जैतून तेलका फाइदा) को प्रयोग सबैभन्दा बढी प्रचलित छ। जैतूनको तेल खाने र कपाल तथा शरीरमा लगाउने दुबै काममा प्रयोग हुन्छ। जैतूनको तेल (Jaitun Ka Tel) लगाउँदा कपाल, हड्डी र नङका लागि धेरै फाइदाजनक हुन्छ। यसले कपाल झर्ने समस्या कम गर्छ, नङ चम्किलो बनाउँछ र हड्डी मजबूत बनाउँछ। यसैले नवजात शिशुहरूलाई जैतूनको तेलले मालिश गर्ने चलन छ। फिगारो तेल (Figaro Oil ) को नामले शिशुहरूका लागि जैतूनको तेल धेरै बिक्री हुन्छ। आयुर्वेदमा यसका धेरै प्रयोगहरू वर्णन गरिएको छ।