के तपाईंलाई थाहा छ कि बोझो Acorus calamus के हो र यसको प्रयोग कुन काममा गरिन्छ? आयुर्वेद अनुसार बोझो एक उत्तम गुणस्तर भएको औषधी हो। यसले पिसाब सफा गर्न, झाडापखाला रोकथाम गर्न, ग्यासको समस्या, मिर्गी, कफ, पेटका रोगहरू र जोर्नी दुख्ने समस्या जस्ता समस्याहरूमा फाइदा गर्छ।
बोझोको फाइदाहरू
बोझोले ज्वरो कम गर्न, मुटु र श्वासप्रश्वास सम्बन्धी समस्याहरू हटाउन र आवाज मिलाउन मद्दत गर्छ। यसले मांसपेशीको सङ्कुचन, मेमोरी बढाउन र पेटका गडबडीहरू ठीक गर्न पनि सहयोग गर्छ।
बोझो के हो? (What is Sweet Flag in Nepali?)
बोझोको गन्ध तीव्र हुन्छ र यसको स्वाद कडा हुन्छ। यो युरोपेली वनस्पति हो र यसमा धेरै औषधीय गुणहरू छन्। यसको जराबाट बनेको चूर्ण (बोझो पाउडर) औषधीको रूपमा प्रयोग गरिन्छ। सयौं वर्ष पहिले मिस्र र ग्रीसमा यसको प्रयोग गरिन्थ्यो। भारतमा पनि लामो समयदेखि यसलाई औषधीको रूपमा प्रयोग गरिँदै आएको छ।
बोझोका प्रजातिहरू
बोझोका धेरै प्रजातिहरू औषधीको रूपमा प्रयोग गरिन्छन्। यसको सुकेको जरा बजारमा “घोडा बोझो” को नामले बिक्री हुन्छ। यसका प्रमुख प्रजातिहरू यी हुन्:
- बोझो (Acorus calamus Linn)
- बाल बोझो (Iris versicolor Linn)
- कापत्रिका बोझो (Iris ensata Thunb.)
- लघुपत्र बोझो (Acorus gramineus Sol.)
- हेमवती बोझो (Iris germanica Linn.)
- श्वेत बोझो (Paris polyphylla Sm.)
बोझोका फाइदाहरू
- लघुपत्र बोझो: यसको प्रयोग पेटका रोगहरू र पत्थरीको उपचारमा गरिन्छ। यसले शरीरमा शक्ति बढाउँछ र रोगाणुहरूको वृद्धि रोक्छ। मांसपेशीको खिचाइमा पनि यसले फाइदा गर्छ। यसले मेमोरी बढाउन पनि मद्दत गर्छ।
- कापत्रिका बोझो: यसको बोक्राले रगत सफा गर्छ। यसको काढा बनाएर योनि धुनाले योनि सम्बन्धी समस्याहरू हटाउँछ। यसले लिभर र छालाका रोगहरू पनि ठीक गर्छ।
बोझोका विभिन्न नामहरू
- वानस्पतिक नाम: Acorus calamus
- हिन्दी: वच, घोर वच
- अंग्रेजी: Sweet Calamus, Flag root
- संस्कृत: वचा, उग्रगन्धा
- नेपाली: बोझो
- बंगाली: वच
- अरबी: उदल बुज, अकरुन
- फारसी: सोसन जर्द, अगरि तुर्की
बोझोले धेरै स्वास्थ्य समस्याहरूमा फाइदा गर्छ। यसको सही प्रयोगले तपाईंले यसबाट पूरा लाभ लिन सक्नुहुनेछ।
Sweet Flag लाई नेपालीमा “बोझो” भनिन्छ। यो एक औषधीय बोट हो जसको धेरै रोगहरूमा उपचार गर्न प्रयोग गरिन्छ। यसले शरीरका विभिन्न समस्याहरूमा राम्रो असर गर्छ। तल बोझोको प्रयोगबाट हुने फाइदाहरूको बारेमा विस्तृत जानकारी दिइएको छ:
१. टाउको दुखाइमा बोझोको प्रयोग (Benefits of Vach in Headache)
- टाउको दुखाइ, विशेष गरी अगाडिको भागमा दुखाइ भएमा बोझोको पातलाई पिँधेर निधारमा लेप गर्नाले टाउको दुखेको चाडै ठीक हुन्छ ।
२. माइग्रेन (अर्धकपाल दुखेको) मा बोझोको फाइदा (Benefits of Vach in Migraine)
- माइग्रेन भएका व्यक्तिहरूले बोझो र पिप्पलीको चूर्ण मिलाएर सुंघ्ने वा नाकमा हाल्नाले यसले माइग्रेनको दुखाइमा आराम दिन्छ।
३. मेमोरी बढाउन बोझोको प्रयोग (Vach Benefits in Increasing Memory Power)
- बोझोको काण्डको २०० मिलिग्राम चूर्ण घिउ, दूध वा पानीमा मिलाएर खाने। यसले स्मरण शक्ति बढाउँछ। दिनमा दुई पटक यो योग प्रयोग गर्नाले फाइदा हुन्छ।
४. पेटमा ग्यासको समस्यामा बोझोको प्रयोग (Vach Benefits to Treat Abdominal Gas)
- २५ ग्राम बोझोलाई ४०० मिलिलिटर पानीमा उमालेर एक चौथाई बाँकी रहँदा तीन भागमा बाँडेर दिनमा तीन पटक खाने। यसले ग्यासको समस्यामा आराम दिन्छ।
५. घाँटीको रोगमा बोझोको प्रयोग (Uses of Vach for Throat Related Problems)
- कफको कारणले घाँटी दुख्दा बोझोको ५०० मिलिग्राम चूर्ण हल्का तातो दूधमा मिलाएर पिउनाले यसले कफ पगालेर बाहिर निकाल्छ र घाँटीको दुखाइमा आराम दिन्छ।
६. गलगाँड रोगमा बोझोको प्रयोग (Benefits of Vach in Goiter Treatment)
- बोझो र पिप्पलीको चूर्ण मह वा नीमको तेलसँग मिलाएर सुंघ्ने। यसले गलगाँड रोगमा फाइदा गर्छ।
७. बच्चाहरूको खोकीमा बोझोको प्रयोग (Vach Benefits in Fighting with Cough)
- आमाको दूधसँग बोझो घिसेर बच्चालाई पिलाउने। यसले बच्चाहरूको खोकीमा आराम दिन्छ।
८. दम (अस्थमा) मा बोझोको प्रयोग (Vach Uses in Fighting with Asthma)
- दमको रोगीले २ ग्राम बोझोको चूर्ण पहिले खाने र हर तीन घण्टामा ६२५ मिलिग्राम चूर्ण खाने। यसले दममा आराम दिन्छ।
९. टीबी (क्षय रोग) मा बोझोको प्रयोग (Uses of Vach for Tuberculosis Treatment)
- बोझो, अश्वगंधा, तिल, दतिउन को बीज र तोरिको को बीज मिलाएर चूर्ण बनाएर १ देखि २ ग्राम चूर्ण महसँग सेवन गर्नाले। यसले टीबीमा फाइदा गर्छ।
१०. नाकको जलन र रुगा (सर्दी) मा बोझोको प्रयोग (Uses of Vach in Coryza Treatment)
- बोझोको चूर्ण कपडामा राखेर सुंघ्ने। यसले सर्दी र नाकको जलनमा आराम दिन्छ।
११. पेटमा जुकाहरूमा बोझोको प्रयोग (Vach Uses to Treat Abdominal Bugs)
- बोझोको २ ग्राम चूर्ण र १२५ मिलिग्राम तारेको हिङ मिलाएर खाने। यसले पेटका जुकाहरू मार्छ।
१२. पायल्समा बोझोको प्रयोग (Uses of Sweet Flag in Piles Treatment)
- बोझो, भांग र ज्वानो बराबर मात्रामा मिलाएर जलाएर उठ्ने धूनीले पायल्सको घाउ सेक्ने। यसले पायल्सको दुखाइमा आराम दिन्छ।
१३. कुष्ठ रोगमा बोझोको प्रयोग (Uses of Sweet Flag in Leprosy Treatment)
- बोझो, इलाइची, कूठ, विडंग, शतावर, चित्रक, दन्ती र रसौत मिलाएर लेप गर्नाले। यसले कुष्ठ र अन्य छालाका रोगहरूमा फाइदा गर्छ।
१४. रगतमासी र रगत बग्ने उल्टीमा बोझोको प्रयोग (Benefits of Sweet Flag to Stop Bleeding and Dysentery)
- बोझो, धनिया र जीरा मिलाएर काढा बनाएर पिउनाले। यसले रगतमासी र रगत बग्ने उल्टीमा आराम दिन्छ।
१५. सामान्य प्रसवमा बोझोको प्रयोग (Benefits of Sweet Flag in Getting Normal Pregnancy)
- बोझोलाई पानीमा घिसेर अरंडीको तेल मिलाएर गर्भवती महिलाको नाभिमा लेप गर्नाले। यसले प्रसवलाई सजिलो बनाउँछ।
१६. मिर्गीमा बोझोको प्रयोग (Sweet Flag Uses in Epilepsy Treatment)
- ५०० मिलिग्राम बोझोको चूर्ण महसँग मिलाएर खाने। यसले मिर्गीमा फाइदा गर्छ।
१७. डन्डिफोर र पिलोहरूमा बोझोको प्रयोग (Sweet Flag Benefits to Cure Acne)
- लोध्र, धनिया र बोझो मिलाएर लेप गर्नाले। यसले डन्डिफोर र पिलोहरूमा फाइदा गर्छ।
१८. अल्सरमा बोझोको प्रयोग (Sweet Flag Benefits to Cure Ulcer)
- कासीस, सिधेनुन, सुराबीज, बोझो, हल्दी र अन्य शोधन पदार्थ मिलाएर चूर्ण बनाएर प्रयोग गर्नाले। यसले अल्सरमा फाइदा गर्छ।
१९. मुखको पक्षघातमा बोझोको प्रयोग (Sweet Flag Benefits for Mouth Paralysis)
- ६२५ मिलिग्राम बोझोको चूर्ण र ६२५ मिलिग्राम शुंठीको चूर्ण महमा मिलाएर दिनमा दुई तीन पटक चाट्ने। यसले मुखको पक्षघातमा फाइदा गर्छ।
२०. भकभकाउने समस्यामा बोझोको प्रयोग (Uses of Sweet Flag in Stammer Problem)
- बोझोको ताजा काण्डको १ ग्राम टुक्रा दिनमा दुई पटक चूस्ने। यसले भकभकाउने समस्यामा फाइदा गर्छ।
२१. छालाका रोगहरूमा बोझोको प्रयोग (Sweet Flag Beneficial for Skin)
- बोझोले छालाका घाउहरू चाँडै भर्छ किनभने यसमा हीलिंग गुण हुन्छ।
२२. मानसिक स्वास्थ्यमा बोझोको प्रयोग (Benefit of Sweet Flag in Mental Health)
- बोझोले मानसिक स्वास्थ्यलाई बढावा दिन्छ किनभने यसमा मेध्य गुण हुन्छ जसले मानसिक स्थितिलाई सुधार गर्छ।
२३. भोक बढाउन बोझोको प्रयोग (Sweet Flag Beneficial to Boost Appetite)
- बोझोले पाचन शक्ति बढाउँछ र भोक बढाउँछ।
२४. तनाव कम गर्न बोझोको प्रयोग (Benefit of Sweet Flag to Treat Stress)
- बोझोले तनाव कम गर्न मद्दत गर्छ किनभने यसले मानसिक शान्ति दिन्छ।
२५. सर्दी, खोकी र ज्वरोमा बोझोको प्रयोग (Benefits of Sweet Flag in Cold, Cough and Fever)
- बोझोलाई पानीमा पिँधेर नाकमा लेप गर्नाले। यसले सर्दी, खोकी र ज्वरोमा आराम दिन्छ।
२६. जमाल गोटाको विषको असर कम गर्न बोझोको प्रयोग (Sweet Flag Benefits in Jamalgota Side Effect)
- बोझोको १ ग्राम भस्म पानीमा घोलेर पिलाउने। यसले जमाल गोटाको विषको असर कम गर्छ।
बोझोको प्रयोग गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू:
- बोझो धेरै मात्रामा प्रयोग गर्दा हानिकारक हुन सक्छ। यो गर्म प्रकृतिका व्यक्तिहरूका लागि उपयुक्त छैन। यसले सिर दुखाउन सक्छ।
बोझो कहाँ पाइन्छ?
- बोझो नेपालको तराइ पहाड देखि पूर्वी यूरोप र मध्य एशियामा पाइन्छ। हिमाचल प्रदेश, मणिपुर, नागालैंड र कश्मीरमा पनि यो पाइन्छ।
बोझो एक धेरै गुणकारी औषधीय बोट हो तर यसलाई चिकित्सकको सल्लाह अनुसार प्रयोग गर्नु उत्तम हुन्छ।
दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties
Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root
काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview
गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance
पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance
बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties
ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies
सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties
काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :
Kaaulo, काउलो, कोह, नाकेम, नेपाली अर्जुन, Kaulo Arjuna, Machilus dutbiei
Kaalo Punarnawaa, कालो पुनर्नवा, Black Patagon
Seti Kareli, सेती करेली, तितेकरेली राम्री, तिताकरेल, Bitter Gourd
Thulo Pahelo Kapaas, ठूलो पहेँलो कपास बिरुवा, Cotton Yellow, Gossypiun birsutam
Kapas, कपास, सूत्रपुष्प, Cotton, Gossypiun herbaceum
Thulo Karkalo, ठूलो कर्कलो, मानकन्द, माने Gaint Taro, Alocaria species
Alocaria speciesThulo Karkaloठूलो कर्कलोमानकन्दमाने Gaint Taro
Katahar, कटहर, Artocarpus beterophyllus
Bans Bata Baneko Kaagaj, बाँसबाट बनेको कागज, Paper From Bamboo
Nepali Speaking Practice through Books in Hindi and English
Master Hindi Speaking Through Indian Schools: Practical Phrases with Nepali and English Translations
Master Hindi Speaking with Indian Railways: Practical Phrases with Nepali and English Translations
Learn Nepali with Mobile Phone Conversations including Hindi and English Translations
Master Hindi Speaking: Practice Through Movie information with Nepali and English Translations
Famous poem Of Upendra Subba उपेन्द्र सुब्बाका केही कबिताहरु
Some Top poem of Pandit Udayananda Aryal पं. उदयानन्द अर्ज्यालका केही कबिताहरु
Some Top Poem Of Ishwar Ballav, ईश्वरवल्लभका केही चर्चित कबिताहरु
Some Best Poem of Indira Prasai इन्दिरा प्रसाईका केही कबिताहरु
Some Best Poem Of Aahuti आहुतिका केही कबिताहरु
Some Beautiful Poem Of Momila मोमिलाका केही उत्कृष्ट कबिताहरु
Top Ten Poems Of R M Dangol आर. एम. डङ्गोल का केही कबिताहरु
Some Beautiful Poem Of Ashesh Malla अशेष मल्लका केही कबिताहरु
Some Best Poem Of Ambar Gurung अम्बर गुरुङका केही कबिताहरु
Top Ten Poems Of Amar Giri अमर गिरीका १० कबिताहरु
Some Best Poem Of Kedarman vyathit केदारमान व्यथितका केही कबिताहरु
Chhapakkai Phula PHulyo Nepali Song By Singers Kiran Gajmer, Melina Rai
Kunai Batoa Timi Yeklai -BY singers Itu Jojiju, Ram Bhakta Jojiju
Maaya Raichha Ra By singer Kali Prasad Baskota, Sadeekshya Kattel
Manoj Raj Songs Lyrics “Kaliyug Ma Nasha” “Aaja Bholi” “Yasto Euta Katha Raichha”
Nepali Lyrics Of Unko Priti Pahile Ho Ki By Singer : Prabin Bedwal, Rachana Rimal
Nira Singer : Kali Prasad Baskota
Rabin Sharma Top songs lyrics and chords collection
Sanjeev Singh All Hits songs lyrics and chords collection
Top three Song Lyrics Of Sukmit Gurung “Pal Pal Timrai” “O Mero Priyatam” “Chiso Batas Le”
