शालकी (Salaki) लाई लोबान (Loban), लोभान (Lobhan) पनि भनिन्छ। धेरैजसो घरहरूमा पूजा-पाठको समयमा धूप जलाउन लोबान (शालकी) प्रयोग गरिन्छ। धेरैले लोबान (शालकी) को बारेमा जानेकाछन् र यसलाई प्रयोग गरेका पनि छन्, तर धेरैलाई यो थाहा नहोला कि लोबान एक उत्तम जडीबुटी पनि हो र यसको फाइदाले धेरै रोगहरू ठीक गर्न सकिन्छ। आयुर्वेद अनुसार, जोर्नी दुख्ने समस्या, इन्फ्ल्यामेसन, ल्यूकोरिया, अपच र पायल्स जस्ता धेरै रोगहरूमा शालकीको प्रयोगले फाइदा हुन्छ।
शालकी (लोबान) का फाइदाहरू (Shalaki Benefits in Nepali)
शालकीको स्वाद तीतो, टर्रो र मुख बाध्ने हुन्छ। यो पचनमा सजिलो हुन्छ। यसले वात, पित्त, कफलाई नियन्त्रण गर्छ। यसले भाँचिएका हड्डीहरू जोड्ने काम गर्छ। घाउ, मोटोपन, योनि सम्बन्धी समस्या, रगतको समस्या, र झाडापखाला जस्ता समस्यामा पनि लोबान (Loban) ले फाइदा गर्छ। आउनुहोस्, हामी शालकीले गर्ने अन्य फाइदाहरू बारेमा जानौं।
लोबान (शालकी) भनेको के हो? (What is Shalaki in Nepali?)
शालकी (Salaki) को रूखको बोक्रा खैरो रंगको हुन्छ। यसका पात नीमका पात जस्तै हुन्छन्। हात्तीले यसका पातहरू धेरै मन पराउँछन्, यसैले यसलाई “गजभक्ष्या” पनि भनिन्छ। शालकी (लोबान) को बोट (Shalaki Plant) लगभग १८ मिटर सम्म अग्लो, मध्यम देखि ठूलो आकारको हुन्छ। यस रूखमा फैलिएका हाँगाहरू र धेरै पातहरू हुन्छन्। यसको काण्डमा गुद हुन्छ र बोक्रा खैरो, चिल्लो र पातलो हुन्छ। बोक्रा रातो-पहेँलो वा हरियो मिसिएको सेतो रंगको हुन्छ र कागज जस्तै पातलो हुन्छ। यहाँ तल तपाईंले शालकी (लोबान) बाट हुने सबै फाइदाहरू सजिलो शब्दमा जान्न सक्नुहुनेछ।
विभिन्न भाषाहरूमा शालकी (लोबान) का नामहरू (Name of Shalaki in Different Languages)
शालकी (Shalaki) को वैज्ञानिक नाम बोसवेलिया सेरेटा (Boswellia serrata) हो, र यो Burseraceae परिवारको रूख हो। यसलाई विभिन्न देशहरूमा फरक-फरक नामले चिनिन्छ, जस्तै:
- अङ्ग्रेजी (English): olibanum tree, Clibanum, White dammer, Indian frankincense tree
- संस्कृत (Sanskrit): सुवहा, सुरभी, रसा, सुस्रवा, गजभक्ष्या, शल्लकी, महेरुणा
- हिन्दी (Hindi): सालई, सलई गूगुल, लबान
- उर्दू (Urdu): कुन्दुर (Kundur), लोबाना (Lobana)
- नेपाली (Nepali): सलाई, शालकी
- बङ्गाली (Bengali): कून्डूर (Kundur), सलै (Sallei)
- अरबी (Arabic): बास्तेज (Bastaj), कुन्दूर (Kundur)
- फारसी (Persian): कुन्दुर (Kundur)
शालकी (लोबान) आयुर्वेदमा धेरै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ र यसले शरीरका धेरै समस्याहरू समाधान गर्न मद्दत गर्छ। यसको धूप, गुद, र बोक्रा सबै औषधीय गुणले भरपूर हुन्छन्।