झुसे करेलाको फाईदाहरु  Benefits of Jhuse Karela In Nepali

वर्षातको मौसममा फल्ने झुसे करेला, जसलाई बन करेला पनि भनेर चिनिन्छ, स्वास्थ्यका लागि अत्यन्तै फाइदाजनक मानिन्छ। यो संसारकै सबैभन्दा शक्तिवर्द्धक तरकारीहरू मध्ये एक हो भन्ने विश्वास छ।

यो करेला प्रजातिको तरकारी, करेलाजस्तो तितो भने हुँदैन। यसलाई कतिपय अवस्थामा औषधिको रूपमा Benefits of Jhuse Karela पनि प्रयोग गरिन्छ। लगातार केही दिन यसको सेवन गर्दा शारीरिक ताकतमा वृद्धि हुने कुरा भनिन्छ।

आयुर्वेदमा पनि झुसे करेलालाई निकै लाभदायक मानिएको छ। यसमा प्रोटिन प्रचुर मात्रामा पाइन्छ। विभिन्न रिपोर्ट अनुसार, यसमा चिकनभन्दा ५० प्रतिशत बढी शक्ति र प्रोटिन पाइन्छ। प्रोटिन र आइरनको उच्च मात्राका साथसाथै, यो तरकारीमा क्यालोरी भने कम हुन्छ।

सय ग्राम झुसे करेलामा मात्र १७ क्यालोरी पाइन्छ, जसका कारण यो तौल घटाउन पनि सहयोगी मानिन्छ। यस तरकारीमा भएका फाइटोकेमिकल्सले शरीरलाई स्वस्थ राख्न र एन्टीअक्सीडेन्टको गुणका कारण रगतलाई सफा बनाउँछ। रगत सफा भएपछि छालासम्बन्धी रोग लाग्ने सम्भावना पनि कम हुन्छ। यसमा पाइने ल्युटेनजस्ता केरोटोनोइड्सले विभिन्न आँखाको रोग, हृदय रोग, र क्यान्सरको रोकथाममा पनि सहयोग Benefits of Jhuse Karela पुर्याउँछ।  झुसे करेलाको तरकारी खाँदा वा यसको रस पिउँदा खाना सजिलै पच्ने र शरीरको मेटाबोलिजम तीव्र हुने हुन्छ। यसले पेटसम्बन्धी समस्याबाट जोगाउँछ। झुसे करेलामा केरोटेनोइड्सको अत्यधिक मात्रा पाइन्छ, जसले गर्दा यो आँखाका लागि अत्यन्तै लाभदायक मानिन्छ। यसको सेवनले आँखाको ज्योति पनि बढाउँछ।  झुसे करेलाको तरकारीले ब्लड सुगर कम गर्न मद्दत गर्दछ, त्यसैले यो मधुमेहका बिरामीहरूका लागि लाभकारी हुन्छ। मौसम परिवर्तन हुँदा हुने रुघा-खोकी र ज्वरोको अवस्थामा, यसमा पाइने एन्टी एलर्जिक र एनाल्जेसिक गुणले यी रोगहरूबाट बच्न सहयोग पुर्याउँछ। एक शोध अनुसार, यो तरकारीले शरीरलाई राम्रोसँग डिटक्स गराउँछ, जसले शरीर र रगतमा भएका सबै फोहोरहरूलाई बाहिर निकाल्न मद्दत Benefits of Jhuse Karela गर्दछ। झुसे करेलामा पाइने प्रोटिन, भिटामिन, र मिनरल्सले तपाईंलाई दिनभरि ऊर्जावान राख्न मद्दत गर्दछ।

झुसे करेलाको परिचय (Introduction of Jhuse karelaa)

धेरै थोरै मानिसहरूले लाई चिन्दछन । वास्तवमा, झुसे करेलालाई नेपालीमा बन  पनि करेला (Ban karelaa) भनिन्छ, जुन केवल स्वादिष्ट मात्र होइन, स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले पनि उत्तम हुन्छ। यो टाउको दुखाइ, कान दुखाइ, खोकि, पेट सम्बन्धी रोगहरू, पायल्स, चिलाउने समस्या जस्ता साधारण रोगहरूको उपचारमा फाईदा Benefits of Jhuse Karela जनक हुन्छ। यसका साथै, कपाल झर्ने समस्या कम गर्नका साथै कपाललाई मजबुत बनाउँछ। झुसे करेला (Ban karelaa)का फाईदाहरू जान्नुअघि यसका बारेमा विस्तृत रूपमा जानौं।

झुसे करेला वा बन करेला के हो? (What is Ban karelaa or Jhuse karelaa in Nepali)

जसरी तपाईंले पहिल्यै पढ्नुभयो, झुसे करेला (Jhuse karelaa in Nepali)लाई बन करेला, खेखसा, झुसे करेला, ककोरा पनि भनिन्छ। झुसे करेला का फलहरूलाई तरकारीको रूपमा (Benefits of Jhuse Karela)प्रयोग गरिन्छ। यसमा गाजर जस्तै बहुवर्षायु जरा हुन्छ। यसको प्रयोग मस्तिष्क सम्बन्धी रोगहरू, रगतार्श (रगतमासी) वा खूनी पायल्स, ग्रन्थि (Testitis) र मधुमेह (डायबिटीज)को उपचारमा गरिन्छ।

यसमा भाले पोथी फूलका लहराहरू फरक-फरक हुन्छन्। भाले फूलका लहरामा फल नफल्ने भएकोले यसलाई भाले करेला (Ban karelaa in Nepali) भनिन्छ, भने फल दिने पोथी फूलका लहरालाई झुसे करेला भनिन्छ। यसका फलहरू नरम काडेदार हुन्छन्, वा धतुराको फल जस्ता काँचो अवस्थामा बाहिरबाट हरियो र भित्रबाट सेतो र पक्न थालेपछि पहेँलो र रातो रंगका हुन्छन्। (Benefits of Jhuse Karela)बीउ परवलको बीउ जस्तै हुन्छन्।

झुसे करेला (Ban karelaa in Nepali)को स्वभाव हल्का तितो, मधुर, तातो गुणको हुन्छ। यो वाथ रोग, पित्त र कफ तीनै दोषहरूलाई मिलाउने ,पाचन शक्ति बढाउने, खाने इच्‍छा बढाउने, वृष्य (libido), ग्राही (absorbing), रगतबाट पित्त हटाउने, र हृदयका लागि लाभदायक हुन्छ।

यो कुष्ठ रोग, बान्ता,  अरुचि (खाने इच्‍छा नहुनु), श्वास (सांस सम्बन्धी समस्या), खोकि, ज्वरो, किलास, क्षय (Emaciation), बाडुली, पायल्स, गुल्म (ट्यूमर), दुखाई, कृमि, टाउको दुखाइ, हृदय रोग, पीनस (Rhinitis), विष र हर्पिज नष्ट गर्ने हुन्छ।

झुसे करेलाको फल कडुवा र मधुर हुन्छ। यसका साथै, पाचक, त्रिदोषशामक, हृदय रोग, अरुचि, श्वास सम्बन्धी रोग, खोकि, ज्वरो, गुल्म, दुखाई र पिशाब सम्बन्धी रोगहरूलाई हराउने(Benefits of Jhuse Karela) हुन्छ।

झुसे करेलाको फूल कुष्ठ, किलास (छालाको रोग) र अरुचि नष्ट गर्ने हुन्छ।

झुसे करेलाको कन्द गानो (bulb) टाउको दुखाइ नष्ट गर्ने हुन्छ।

यसका पातहरू रुचिकर, वीर्यवर्धक, त्रिदोष दूर गर्ने, कृमि, ज्वरो, क्षय,  श्वास (सांस सम्बन्धी रोग), खोकि, बाडुली र पायल्समा फाईदा जनक हुन्छन्।

अन्य भाषाहरूमा झुसे करेला वा झुसे करेला (Name of Jhuse karelaa in Different Languages)

झुसे करेला को वनस्पतिक नाम Momordica dioica Roxb. ex Willd. (मोमोर्डिका डायोइका) हो। झुसे करेला कुकुरबिटेसी (Cucurbitaceae) फेमेलिको हो र यसलाई अंग्रेजीमा Spine gourd (स्पाईन गॉर्ड) भनिन्छ। नेपालका विभिन्न ठाउँ झुसे करेला (Ban karelaa)लाई विभिन्न नामले पुकारिन्छ।

English- Spine gourd

Sanskrit-कर्कोटकी, कर्कोटक,पीतपुष्पा और महाजाली;

Hindi-खेकसा, खेखसा, ककोड़ा, ककोरा;

Bengali-बोनकरेला (Bonkarela), कंक्रोल (Kankrol);

Nepali-चटेल (Chatel), कन्न (Kann), करलीकाई (Karalikayi), युलुपावी (Yulupavi), पलुपपाकाई (Paluppakayi);

झुसे करेलाको फाईदाहरु  (Benefits of Jhuse Karela)

झुसे करेला हेर्दा करेला जस्तै देखिन्छ, तर स्वादमा बिल्कुलै फरक हुन्छ। यो सानो तरकारीको औषधीय गुणहरू अनगिन्ती हुन्छन्। आयुर्वेदमा झुसे करेला धेरै रोगहरूको लागि उपयोग(Benefits of Jhuse Karela) गरिन्छ, तर कसरी र कुन-कुन रोगहरूको लागि लाभदायक छ भन्नेबारे यहाँ सही जानकारी लिनेछौं।

टाउको दुखाईमा झुसे करेलाको उपयोग 

आजकाल टाउको दुखाई, हरेक दिनमा कुनै न कुनै कारणले समस्याको कारण बन्छ। टाउको दुखाईका कारण कुनै पनि काम ध्यान दिएर गर्नु गाह्रो हुन्छ। झुसे करेलाको सेवनले टाउको दुखाईबाट छुटकारा पाउन धेरै मद्दत गर्छ।

1.         १-२ थोपा झुसे करेलाको पातको रस नाकबाट लिनाले टाउकोमा हुने दुखाईबाट मुक्ति पाइन्छ।

2.         झुसे करेलाको जरा गाईको घिउमा पकाएर, घिउलाई छानेर, १-२ थोपा नाकमा टपकाउँदा अर्धकपाल दुखाईमा लाभ (Benefits of Jhuse Karela)हुन्छ।

3.         झुसे करेलाको जरालाई कालो मरिच र रातो चन्दनसँग पिसेर त्यसमा नरिवल तेल मिसाई टाउकोमा लगाउँदा टाउको दुखाईबाट फाईदा पाइन्छ।

कपाल झर्ने समस्यामा झुसे करेलाको लाभ 

आजकाल कपाल झर्ने समस्या आम बनिसकेको छ। स्त्री होस् या पुरूष, सबै कपालसम्बन्धी समस्याहरू जस्तै– असमयमा कपाल फुल्नु, चाया हुनु, सुक्खा कपाल, कपाल झर्ने, तालु खुइलेपन जस्ता समस्याहरूबाट पीडित हुन्छन्। कपाल झर्ने समस्यालाई कम गर्न झुसे करेलाको जरालाई पिसेर कपालको जरामा लगाउँदा कपाल बलियो हुन्छ र कपाल झर्न बन्द(Benefits of Jhuse Karela) हुन्छ।

कान दुखाईमा झुसे करेलाको फाईदा 

यदि कुनै रोगको साइड इफेक्टको कारण कानमा असह्य दुखाई भएको छ भने, झुसे करेलाको जरालाई पिसेर घिउमा पकाएर, छानेर, १-२ थोपा कानमा राख्दा कानको दुखाईबाट राहत मिल्छ।

खोकि हुँदा श्वाससम्बन्धी समस्यामा झुसे करेलाको राहत 

यदि खोकि निरन्तर छ र खोक्दा सास फेर्न गार्हो भई रहेको छ भने झुसे करेलाको प्रयोग यसरी गर्न लाभदायक हुन्छ।

1.         २ ग्राम बाँझ झुसे करेला कन्द चूर्णमा ४ वटा कालो मिर्च चूर्ण मिलाएर पानीसँग पिसेर खुवाउँदा र एक घण्टापछि एक गिलास दूध खुवाउँदा कफको निकास भई श्वास-कासमा लाभ (Benefits of Jhuse Karela)हुन्छ।

2.         १ ग्राम भाले झुसे करेला कन्द चूर्णलाई मनतातो पानीसँग खुवाउँदा खोकि हट्छ।

3.         झुसे करेलाको जरा भस्म बनाएर १२५ मिग्रा भस्ममा १ चम्चा मह र १ चम्चा अदुवाको रस मिलाएर खाँदा खोकि हुँदा श्वाससम्बन्धी समस्या मा लाभ हुन्छ।

पेटको संक्रमणमा झुसे करेलाको सेवन

HOT-13%Limited

Add to cart

Ashwagandha Shilajit Shatavari The Best Combo Set for Your Health

Rated 5.00 out of 5

₨ 45.0 Original price was: ₨ 45.0.₨ 39.0Current price is: ₨ 39.0.

-2%Limited

Add to cart

Brahmi Bati – Brahmi Tablet for Brain, Memory, Good Sleep, Low Stress,And Depression Edible, Drinking, Eating, Pure, Hair Care – Bacopa Monnieri 30 Tablets

Rated 5.00 out of 5

₨ 275.0 Original price was: ₨ 275.0.₨ 269.0Current price is: ₨ 269.0.

-10%Limited

Add to cart

Castor Oil – Arandi Oil Cold Pressed For Baby Massage, Constipation, Healthy Hair, Nail, Eye And Skin Care – Pure, Virgin And Natural Caster Oil 60ml ₨ 200.0 Original price was: ₨ 200.0.₨ 180.0Current price is: ₨ 180.0.

HOT-2%Limited

Add to cart

Chyawanprash – Ayurvedic Immunity Booster for Kids, Adults And Elders, Builds Energy, Strength And Stamina, Strengthens Bones, Enriched Revitalizer 1kg ₨ 1,080.0 Original price was: ₨ 1,080.0.₨ 1,059.0Current price is: ₨ 1,059.0.

यदि खानपानको गडबडीका कारण पेटमा संक्रमण भएको छ भने झुसे करेलाको सेवन यसरी गर्दा छिटो फाईदा पाइन्छ। १-२ ग्राम झुसे करेलाको जरा चूर्णको सेवनले अरुचि र आँत्रगत संक्रमण (पेटको संक्रमण) बाट छिटो राहत मिल्छ।

पायल्सबाट राहत दिन झुसे करेला (Jhuse Karela Benefits to Treat Piles in Nepali)

यदि तपाईं अत्यधिक मसालेदार, पिरो खाने   खानाको बानी बारेको छ भने   पायल्सको रोग हुने सम्भावना बढ्न सक्छ। यसमा झुसे करेला (Jhuse Karela) को घरेलु उपाय निकै फाइदाजनक (Benefits of Jhuse Karela) साबित हुन्छ। झुसे करेलाको जडलाई भुटेर, पिसेर, ५०० मिग्रा को मात्रामा दिने हो भने रक्तार्श (रगतै आउने पायल्स) बाट राहत पाइन्छ।

पहेले रोग (जन्डिस)मा झुसे करेला को फाइदा (Jhuse Karela  Benefits in Jaundice in Nepali)

यदि तपाईंलाई पहेले रोग (जन्डिस) भएको छ र तपाईं यसबाट पीडित हुनुहुन्छ भने झुसे करेला (jhuse karela ) को सेवन यसरी गर्न सकिन्छ:

1.         झुसे करेला को जडको रसलाई १-२ बूँद नाकमा हाल्दा कामला (जन्डिस) मा लाभ (Benefits of Jhuse Karela)हुन्छ।

2.         भाले झुसे करेला जडको चूर्ण नाकबाट लिँदा र गुर्जो का पातहरूलाई मोहीको साथ पिसेर पिलाउँदा जन्डिसमा लाभ हुन्छ (औषधि लिँदा आहारमा विशेष ध्यान दिनुहोस्)।

फियोको आकार बढेमा (spleen) मा झुसे करेला को फाइदा (Jhuse Karela Benefits in Enlarged Spleen in Nepali)

यदि कुनै रोगका कारण फियोको आकार बढेको छ भने झुसे करेला (jhuse karelaa ) को औषधीय गुण फाइदाजनक साबित हुन सक्छ। १-२ ग्राम भाले झुसे करेलाको जराको चूर्णमा ५ कालो मरिचको चूर्ण मिलाएर महसहित खाने हो भने फियो को आकार घटाउन मद्दत (Benefits of Jhuse Karela)पुर्याउँछ।

मूत्राशयमा पथरी भयमामा झुसे करेला को फाइदा (Spine Gourd Vegetable Benefits in Urinary Calculi in Nepali)

पुरुषहरूलाई मूत्राशयमा पथरीको समस्या धेरै हुन्छ। पथरी निकाल्नमा झुसे करेला  को औषधीय गुण निकै उपयोगी हुन्छ। ५०० मिग्रा झुसे करेलाको जराको मसिनो धुलोलाई दस दिनसम्म दूधसहित सेवन गर्दा पथरी फुटेर बाहिर(Benefits of Jhuse Karela) जान्छ।

डायबिटीजलाई नियन्त्रण गर्नमा सहयोगी झुसे करेला (Kantola Vegetable Benefits to Control Diabetes in Nepali)

आजको असन्तुलित जीवनशैलीका कारण डायबिटीजजस्ता रोगहरू बढिरहेका छन्। यसलाई सही समयमा नियन्त्रण नगरेमा यो धेरै रोगहरूको कारण बन्न सक्छ। १-२ ग्राम झुसे करेलाको जराको मसिनो धुलोलाई सेवन गर्दा मधुमेह वा डायबिटीजमा लाभ (Benefits of Jhuse Karela)हुन्छ।

दादको समस्याबाट राहत दिने झुसे करेला का फाइदा (Jhuse Karela Benefits to Get Relief from Ringworm in Nepali)

आजकल चर्मरोगको आशंका बढिरहेको छ, जसमा दाद एक हो। दादको चिलाउने समस्याबाट छुटकारा पाउन झुसे करेला को पातको जूसमा चार गुना तेल मिलाएर पकाउँदा, चिसो भएपछि छानेर राख्नुस्। यस तेललाई लगाउँदा दाद, खुजली आदि छाला विकारमा लाभ (Benefits of Jhuse Karela)हुन्छ।

चिलाउने रोगमा झुसे करेलाको फाइदा (Jhuse Karela Beneficial in Scabies in Nepali)

आजको प्रदूषणले भरिएको वातावरणमा छाला सम्बन्धी रोगहरूको खतरा बढ्दो छ। झुसे करेला (jhuse karela ) को प्रयोग चिलाउने रोग ठीक गर्नमा मद्दत गर्छ। बिहान वा चिसो समयमा बढी बढ्ने चिलाउने रोगमा झुसे करेला को कन्दलाई पिसेर तेलसँग मिलाएर लगाउँदा चिलाउने रोग हट्छ।

प्यारालाइसिस मा फाइदाजनक झुसे करेला (Spine Gourd Benefits in Paralysis in Nepali)

झुसे करेलाको औषधीय गुण प्यारालाइसिसको कष्टबाट राहत दिनमा मद्दत गर्छ। भाले झुसे करेलाको  जरालाई घिउसँग दलेर, त्यसमाथि थोरै चिनी मिलाएर राम्रोसँग पिसेर १-२ बूँद नाकमा हाल्ने र १-२ ग्राम जडको चूर्ण सेवन गर्दा प्यारालाइसिसको समस्यामा लाभ(Benefits of Jhuse Karela) हुन्छ।

ज्वरोमा झुसे करेलाको फाइदा (Benefits of Jhuse Karela in Fever)

यदि मौसम परिवर्तन वा कुनै संक्रमणका कारण ज्वरो भएको छ भने यसको लक्षणहरूबाट राहत दिनमा झुसे करेला  (Jhuse Karela ) धेरै मद्दत गर्दछ।

1.         झुसे करेला को तरकारी बनाएर सेवन गर्दा ज्वरोमा (Benefits of Jhuse Karela)लाभ हुन्छ।

2.         झुसे करेला का जरालाई पीसेर सम्पूर्ण शरीरमा लगाउँदा ज्वरोबाट राहत मिल्छ।

सुन्निएको ठाउमा फाइदाजनक झुसे करेला  (Benefits of Jhuse Karela in Swelling)

यदि कुनै रोगको साइड इफेक्टका कारण शरीरका कुनै अंगमा सुन्निएको छ भने त्यहाँ झुसे करेला  (jhuse karelaa) को प्रयोग गर्नु फाइदाजनक हुन्छ। झुसे करेलाको  (Jhuse Karela) गानोको चूर्णलाई तातो पानीमा पीसेर सुन्निएको स्थानमा लगाउँदा सुन्निएको दुख्न कम हुन्छ।

बेहोशीमा झुसे करेलाको फाइदा (Benefits of Jhuse Karela in Delirium)

झुसे करेला  (Jhuse Karela) को औषधीय गुणले बेहोशीबाट होशमा ल्याउनमा मद्दत गर्दछ। भाले झुसे करेला  को गानोको चूर्णमा गहत, पीपल, बोझो, कायफल र काला जीरा पीसेर, मिलाएर शरीरमा मालिश गर्दा लाभ (Benefits of Jhuse Karela)हुन्छ।

साँप ले टोकेमा झुसे करेलाको प्रयोग (Use of Jhuse Karela in Snake Bite)

झुसे करेला का जडलाई पीसेर सर्पले ले टोकेको स्थानमा लगाउँदा पीडा र जलनबाट आराम पाइन्छ।

आँखाका लागि झुसे करेलाको फाइदा (Benefits of Jhuse Karela for Eyes)

झुसे करेला को सेवन आँखाका लागि फाइदाजनक हुन्छ, विशेष गरी एलर्जीको अवस्थामा, किनकि झुसे करेला मा एंटी एलर्जिक गुण पाइन्छ। यसैले, यदि तपाईं आँखामा एलर्जीको समस्याबाट पीडित हुनुहुन्छ भने आयुर्वेदिक चिकित्सकको सल्लाह अनुसार झुसे करेला  सेवन गर्नुहोस्।

क्यान्सर रोक्नमा सहायक झुसे करेला  (Jhuse Karela in Cancer Prevention)

विशेषज्ञहरूका अनुसार झुसे करेला मा एंटी-क्यान्सर गुण पाइन्छ र यसैले यसका सेवनले क्यान्सरको सम्भावना कम गर्छ। यसमा भएको एंटी-क्यान्सर गुण शरीरमा क्यान्सर फैलनबाट पनि रोक्नमा मद्दत (Benefits of Jhuse Karela)गर्दछ।

ब्लडप्रेशर नियन्त्रणमा झुसे करेला  (Jhuse Karela for Controlling Blood Pressure)

यदि तपाईं उच्च रक्तचापको समस्याबाट पीडित हुनुहुन्छ भने झुसे करेला को तरकारी वा ताजा जुस तपाईंको लागि फाइदाजनक हुन सक्छ। झुसे करेला मा पाइने एंटी हाइपरटेन्सिव गुण उच्च रक्तचापलाई नियन्त्रणमा राख्नमा मद्दत (Benefits of Jhuse Karela)गर्दछ।

झुसे करेला का उपयोगी भाग (Useful Parts of Jhuse Karela)

आयुर्वेदमा झुसे करेला  को जड र पकाएका फललाई औषधिको रूपमा बढी प्रयोग गरिन्छ।

झुसे करेला  कसरी प्रयोग गर्ने? (How to Use Jhuse Karela)

रोगको लागि झुसे करेला  को फूलको सेवन र प्रयोग गर्ने तरिका पहिले नै बताइएको छ। यदि तपाईं कुनै विशेष रोगको उपचारका लागि झुसे करेला  प्रयोग गर्दै हुनुहुन्छ भने आयुर्वेदिक चिकित्सकको सल्लाह (Benefits of Jhuse Karela)लिनुहोस्।

झुसे करेला  कहाँ पाइन्छ वा उब्जाइन्छ? (Where Jhuse Karela is Found and Grown)

झुसे करेला को लता नेपालका  पहाडी क्षेत्रहरू र रेतीली जमिनमा पाइन्छ।

 Reference

https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-diarrhea/