ऐजेरुको फाईदाहरु  Ainjeru Ko Faidaharu In Nepali

ऐजेरु, जसको वैज्ञानिक नाम Dendrophthoe falcata हो, एक प्रकारको परजीवी बिरुवा हो जसले अन्य बिरुवाहरूमा आश्रित भएर आफ्नो जीवन निर्वाह गर्दछ। यो बिरुवा प्रायः उष्णकटिबन्धीय क्षेत्रहरूमा पाइन्छ र मुख्यतया उत्तरी अस्ट्रेलिया, उष्णकटिबन्धीय एसिया, र श्रीलङ्कामा व्यापक रूपमा वितरण भएको छ। नेपालमा यो हिमालय क्षेत्रका पर्णपाती वनहरूमा पाइन्छ, जहाँ यसले आफ्नो विशेष गुणहरूका (Ainjeru Ko Faidaharu) कारण आयुर्वेदिक औषधिमा महत्त्वपूर्ण स्थान ओगटेको छ।

ऐजेरु बिरुवा मुख्यतया आफ्नो लम्बा, तरल र हरियो तना र पातहरूबाट चिनिन्छ। यसको पातहरू गाढा हरियो रंगका, मांसल र चौडा आकारका हुन्छन्। फूलहरू गुलाबीदेखि रातो रंगका हुन्छन्, जसले गर्दा यो बिरुवा देख्नमा आकर्षक हुन्छ। ऐजेरु परजीवी बिरुवा भएकाले यो अन्य वृक्षहरूको हाँगामा जुर्मुराएर बढ्छ, र तिनीहरूको रस चुस्ने काम गर्छ। यसले विभिन्न प्रकारका वृक्षहरू, जस्तै अमरुद, आम, र विभिन्न प्रकारका फलफूलका बोटबिरुवाहरूमा परजीवीको रूपमा जीवित रहन्छ।

ऐजेरुमा विविध औषधीय गुणहरू पाइन्छन्, जसले गर्दा यो आयुर्वेदिक चिकित्सा प्रणालीमा विशेष महत्त्व (Ainjeru Ko Faidaharu) राख्छ। यसको पात, तना, र फूलहरू विभिन्न रोगहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ।

गर्भावस्थाको तेस्रो महिनामा गर्भपातको आशंका हुँदा ऐजेरुको सेवन लाभकारी हुन्छ। ऐजेरु, पयस्या, गुर्जो, र अन्य औषधिहरूसँग मिलाएर दूधसँग सेवन गर्दा गर्भपातको सम्भावना कम हुन्छ।

ऐजेरुको जराको चूर्ण घिउसँग सेवन गर्दा हात्ती पाउ (फाइलेरिया) समस्या कम गर्न मद्दत पुर्याउँछ। साथै, यसको जरा जाँघमा सूत्रले बाँध्दा पनि हात्ती पाउको लक्षणहरूमा सुधार आउँछ।

ऐजेरुको चूर्ण मोही र घिउसँग सेवन गर्दा बुखार (Ainjeru Ko Faidaharu) कम गर्न मद्दत पुर्याउँछ। यसले शरीरमा हुने तापक्रमलाई नियन्त्रण गर्न र शीतलता प्रदान गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।

ऐजेरुको पातलाई पिसेर घाउ वा छालाको समस्यामा लगाउँदा आराम मिल्छ। यसको एन्टिसेप्टिक गुणले संक्रमण फैलनबाट रोक्न मद्दत गर्छ।

आयुर्वेदिक चिकित्सा प्रणालीमा ऐजेरुका विभिन्न भागहरूको प्रयोग किड्नी सम्बन्धी समस्याहरू, पाचन समस्याहरू, र रक्तसञ्चार सुधार गर्नमा पनि गरिन्छ।

ऐजेरुको उत्पत्ति मुख्यतया उत्तरी अस्ट्रेलिया र उष्णकटिबन्धीय एसियामा भएको मानिन्छ। यो बिरुवा पर्णपाती वनहरूमा, हिमालय क्षेत्रहरूमा, र नेपालका पहाडी तथा मैदानी भागहरूमा पनि पाइन्छ। यो बिरुवा प्रायः ९००-२३०० मिटरको उचाइमा पाइन्छ, जहाँ यसले स्थानीय वृक्षहरूको सहयोगमा आफ्नो जीवन चक्र पूरा गर्दछ।

ऐजेरु एक महत्वपूर्ण आयुर्वेदिक औषधीय बिरुवा हो जसले विभिन्न रोगहरूको उपचारमा(Ainjeru Ko Faidaharu)  महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। यसको परजीवी प्रकृतिले यसलाई अन्य बिरुवाहरूमा निर्भर बनाएको भए पनि, यसको औषधीय गुणहरूले यसलाई स्वास्थ्यका लागि लाभदायक बनाएको छ। यसको सही प्रयोगले विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरूमा लाभ (Ainjeru Ko Faidaharu) पुर्याउन सक्छ, तर यसको प्रयोग गर्नु अघि आयुर्वेदिक विशेषज्ञको परामर्श लिनु आवश्यक छ।

ऐजेरु का बिरुवा अक्सर अरू रूखमा उम्रिन्छन् र मानिन्छ कि जुन रूखमा यो उम्रिन्छ, त्यो रूख चाँडै नै सुक्न थाल्छ। यही कारणले गर्दा रूखको जुन भागमा यो बिरुवा उम्रन्छ, त्यो भागलाई काटिदिन्छन्। आफ्ना यी अवगुणहरूका बावजुद पनि यो हाम्रो स्वास्थ्यको लागि धेरै नै उपयोगी हुन्छ। आयुर्वेदका महान विशेषज्ञ चरक र सुश्रुत दुवैले आफ्ना ग्रन्थहरूमा ऐजेरुका फाइदाहरूको (Ainjeru Ko Faidaharu) उल्लेख गरेका छन्। यस लेखमा हामी तपाईंलाई ऐजेरुका फाइदाहरू, प्रयोग र औषधीय गुणहरूको बारेमा विस्तारमा जानकारी दिँदैछौं।

ऐजेरु के हो? (What is Banda?)

ऐजेरुको बिरुवा हिमालयका पहाडहरूसँगै दक्षिण नेपालको मैदानी भागहरूमा पाइन्छ। यसको हाँगाहरू गोलो, चिल्लो, र लगभग 90-120 सेमी लामो हुन्छन् र रूखबाट झुन्डिरहेका हुन्छन्। यसको फूलहरूको रङ्ग सुन्तला, रातो, र हल्का गुलाबी हुन्छ। यसको फल अण्डाको आकारमा लगभग 1.3 सेमी लामो र 0.6 सेमीको गोलाइ भएको हुन्छ र पाकेपछि गुलाबी रङ्गको देखिन्छ।

अन्य भाषाहरूमा ऐजेरुका नामहरू (Name of Sickle mistletoe in Different Languages)

ऐजेरुको वानस्पतिक नाम Dendrophthoe falcata (Linn.f.) Etting. (डेन्ड्रोप्थीं फॉलकैटा) हो र यो Loranthaceae (लोरेन्थैसी) कुल को बिरुवा हो। आउनुहोस् जानौं कि अन्य भाषाहरूमा ऐजेरुलाई कुन नामले चिनिन्छ।

Hindi: बन्दा, बांदा, बंदाक

English : Sickle mistletoe

Sanskrit : वन्दा, बान्दा, वृक्षादनी, वृक्षरुहा, वृक्षभक्ष्या

Urdu: बांदा (Banda);

Bengali : बरमांदा (Barmanda), मान्दा (Manda)

Nepali :ऐजेरु (Ajeru)

ऐजेरु औषधीय गुणहरू (Medicinal Properties of Ainjeru in Nepali)

ऐजेरु मधुर, तितो, अमिलो, चिसो, हल्का, सुक्खा तथा त्रिदोषहर, विशेष गरी कफपित्तशामक हुन्छ।

यो व्रणरोपक, रसायन, वृष्य, ग्राही, विषघ्न, पिशाबविरेचक; सुन्निने, घाऊ, विष, ग्रह, वाथ रोग, पाखनभेद, शर्करा, पिशाबकृच्छ्र, पिशाब सम्बन्धी रोगहरू तथा वातरक्तमा लाभप्रद(Ainjeru Ko Faidaharu)  हुन्छ।

यसको बोक्रा स्तम्भक तथा मादक हुन्छ।

यसको बिरुवा चिसो, कामोद्दीपक तथा पिशाबदायक हुन्छ।

यसको काण्डको बोक्रा घाऊ, मासिकस्राव विकृति, श्वास तथा उत्तेजना मा(Ainjeru Ko Faidaharu)  लाभप्रद हुन्छ।

ऐजेरु फाईदा र उपयोगहरू (Benefits and Uses of Ainjeru in Nepali)

HOT

Add to cart

Ashwagandha Shilajit Shatavari The Best Combo Set for Your Health

Rated 5.00 out of 5

₨ 45.00

-2%Limited

Add to cart

Brahmi Bati – Brahmi Tablet for Brain, Memory, Good Sleep, Low Stress,And Depression Edible, Drinking, Eating, Pure, Hair Care – Bacopa Monnieri 30 Tablets

Rated 5.00 out of 5

₨ 275.00 Original price was: ₨ 275.00.₨ 269.00Current price is: ₨ 269.00.

-10%Limited

Add to cart

Castor Oil – Arandi Oil Cold Pressed For Baby Massage, Constipation, Healthy Hair, Nail, Eye And Skin Care – Pure, Virgin And Natural Caster Oil 60ml ₨ 200.00 Original price was: ₨ 200.00.₨ 180.00Current price is: ₨ 180.00.

HOT-2%Limited

Add to cart

Chyawanprash – Ayurvedic Immunity Booster for Kids, Adults And Elders, Builds Energy, Strength And Stamina, Strengthens Bones, Enriched Revitalizer 1kg ₨ 1,080.00 Original price was: ₨ 1,080.00.₨ 1,059.00Current price is: ₨ 1,059.00.

ऐजेरु औषधीय गुणहरूका आधारमा आयुर्वेदिक विशेषज्ञहरूले यसलाई स्वास्थ्यका लागि धेरै उपयोगी मानेका छन्। हेरौं कि कुन रोगहरू र समस्याहरूको घरेलु उपचारको लागि ऐजेरुको उपयोग गर्न सकिन्छ।

कानको दुखाईमा राहत दिनमा उपयोगी (Benefits of Ainjeru for Ear Pain in Nepali)

यदि तपाईँ कानको दुखाईबाट पीडित हुनुहुन्छ भने राहत पाउनको लागि ऐजेरुका पातहरूको उपयोग गर्न सक्नुहुन्छ। यसका लागि यी पातहरूको रस निकाल्नुहोस् र १ देखि २ थोपा रस कानमा हाल्नुहोस्। यसलाई हाल्दा कानको दुखाईमा (Ainjeru Ko Faidaharu)  राहत मिल्छ।

मुखको छालाको समस्यामा राहत दिन्छ ऐजेरु (Ainjeru gives relief from Mouth Ulcers in Nepali)

धेरै तेल र मसला युक्त भोजन गर्दा मुखमा फोका पर्छ। यद्यपि यसका अलावा पनि धेरै अन्य कारणहरू छन् जसको कारण मुखमा घाऊ को समस्या हुन्छ। मुखको छालाबाट राहत पाउनको लागि ऐजेरुका पातहरूको काढा बनाएर त्यसले कुल्ला गर्नुहोस्।

पेट दुखाई हटाउन सहायक छ ऐजेरु (Benefits of Ainjeru for Abdominal Pain in Nepali)

पेटमा हल्का दुखाई हुँदा तपाईँ घरेलु उपायहरूको सहयोगले दुखाईबाट राहत पाउन सक्नुहुन्छ। आयुर्वेदिक विशेषज्ञहरूको अनुसार, ऐजेरुको पञ्चाङ्ग चूर्ण र रसोनको कन्दहरूलाई काञ्जीमा मिसाएर पिउँदा पेटको दुखाईमा लाभ(Ainjeru Ko Faidaharu)  हुन्छ।

झाडापखाला रोक्नमा ऐजेरुले मद्दत गर्छ (Ainjeru relieves the symptoms of Diarrhea in Nepali)

झाडापखाला हुनु सामान्य समस्या हो र प्राय: खराब खानपान वा फूड प्वाइजनिंगको कारण यो समस्या हुन्छ। यदि तपाईँ झाडापखालाबाट पीडित हुनुहुन्छ र घरेलु उपायहरूको सहयोगले यसबाट राहत पाउन चाहनुहुन्छ भने ऐजेरुको उपयोग गर्नुहोस्। यसका लागि बेर, आँप, जामुन वा बबुलका रूखहरूमा हुने ऐजेरुका पातहरूको रसको (५ मिली) सेवन गर्नुहोस्। यो रस झाडापखाला रोक्नमा प्रभावकारी (Ainjeru Ko Faidaharu) छ।

गर्भपातको रोकथाममा सहायक छ ऐजेरु (Ainjeru Benefits in Prevention of Abortion in Nepali)

गर्भावस्थाको तेस्रो महिनामा गर्भपातको आशंका हुँदा ऐजेरु, पयस्या, गुर्जो, कमल तथा अनन्तमूलको सेवन दूधसँग गर्नु लाभकारी हुन्छ। यसको सेवनले गर्भपातको सम्भावना कम हुन्छ।

हात्तीपाउ (फाइलेरिया) समस्याको उपचारमा सहायक छ ऐजेरु (Ainjeru Helps in Treatment of Filariasis In Nepali)

ऐजेरुको जराको चूर्ण (१-२ ग्राम) लाई घिउसँग सेवन गर्दा साथै यसको जरालाई जाँघमा धागोले बाँध्दा हात्तीपाउमा लाभ हुन्छ। यदि तपाईँ हात्तीपाउको समस्याबाट ग्रसित हुनुहुन्छ भने कुनै आयुर्वेदिक विशेषज्ञको परामर्श अनुसार ऐजेरुको उपयोग गर्नुहोस्।

ज्वरो कम गर्न उपयोगी छ ऐजेरु (Benefits of Ainjeru in reducing Fever in Nepali)

ज्वरो हुँदा अधिकांश मानिसहरूले घरेलु उपचारबाटै उपचार गर्ने प्रयास गर्छन्। वास्तवमा अधिकांश घरेलु उपचारहरू ज्वरोबाट राहत दिनमा धेरै प्रभावकारी छन्। विशेषज्ञहरूको अनुसार ज्वरो हुँदा तपाईँ ऐजेरुको उपयोग गर्न सक्नुहुन्छ। यसका लागि बिहान ऐजेरु र बेल फलको मज्जा मिलाएर बनेको चूर्ण (१-२ ग्राम) लाई मोही र घिउसँग सेवन गर्नुहोस्। यसको सेवनले ज्वरोमा राहत (Ainjeru Ko Faidaharu) मिल्छ।

गर्भपातको रोकथाममा ऐजेरु  

गर्भावस्थाको तेस्रो महिनामा गर्भपातको आशंका हुँदा ऐजेरु, दुधेझार, गुर्जो, कमल र अनन्तमूलको दूधसँग सेवन लाभदायक हुन्छ। यसको सेवनले गर्भपातको सम्भावना कम हुन्छ।

हात्तीपाउ (फाइलेरिया) समस्याको उपचारमा ऐजेरु

ऐजेरुको जराको चूर्ण (१-२ ग्राम) लाई घिउसँग सेवन गर्दा र यसको जरा कमरमा धागोले बाँध्दा हात्ती पाउमा फाईदा हुन्छ। यदि तपाईँ हात्ती पाउ समस्याबाट पीडित हुनुहुन्छ भने कुनै आयुर्वेदिक विशेषज्ञको सल्लाह अनुसार ऐजेरुको प्रयोग गर्नुहोस्।

ज्वरो कम गर्नमा उपयोगी छ ऐजेरु

ज्वरो आउँदा प्रायः मानिसहरू घरेलु उपचारबाटै उपचार गर्ने प्रयास गर्छन्। वास्तवमा धेरै घरेलु उपचार बाट ज्वरोमा फाईदा लिन सकिन्छ । विशेषज्ञहरूका अनुसार ज्वरो आउँदा तपाईँ ऐजेरुको प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ। यसका लागि बिहान ऐजेरु र बेल फलबाट बनेको चूर्ण (१-२ ग्राम) लाई मोही र घिउसँग सेवन गर्नुहोस्। यसले ज्वरोमा आराम (Ainjeru Ko Faidaharu) मिल्छ।

ऐजेरुका उपयोगी भागहरू

विशेषज्ञहरूका अनुसार ऐजेरुका निम्न भागहरू स्वास्थ्यका लागि उपयोगी छन्:

1. जरा
2. पात
3. फल
4. फूल

ऐजेरुको उपयोग कसरी गर्ने

यदि तपाईँ कुनै रोगको घरेलु उपचारका रूपमा ऐजेरुको प्रयोग गर्न चाहनुहुन्छ भने पहिले कुनै आयुर्वेदिक चिकित्सकसँग(Ainjeru Ko Faidaharu)  सल्लाह लिनुहोस्।

ऐजेरु कहाँ पाइन्छ वा उब्जिन्छ?

ऐजेरुको बिरुवा विश्वमा उत्तरी अस्ट्रेलिया, उष्णकटिबन्धीय एसिया तथा श्रीलङ्कामा पाइन्छ। नेपालमा वनहरूमा, हिमालयमा ९००-२३०० मि.को उचाइमा पाइन्छ। यसका अतिरिक्त यो मैदानी भागहरूमा (Ainjeru Ko Faidaharu) पाइन्छ।

 Reference

https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-diarrhea/