पिपलीको फाईदाहरु  Pipali ko Faidaharu In Nepali

के तपाईलाई थाहा छ पिप्पली (Long pepper) के हो भनेर?  सायद हजुरहरु लाई यसको बारेमा थाहा नहुन पनि सक्छ, किनभने अधिकांश मानिसहरूलाई पिप्पली के हो, यसको प्रयोग के का लागि गरिन्छ, र पिप्पलीका फाइदाहरू (Pipali ko Faidaharu)

 के के छन् भन्ने बारेमा जानकारी नै हुँदैन। आयुर्बेद अनुसार, पिप्पलीको प्रयोगले तपाई एक-दुई वा तीन होइन तर धेरै रोगहरूको उपचार गर्न सक्नुहुन्छ।

यहाँ पिप्पली (Pippali plant) का औषधीय गुणले हुने सबै लाभहरूको जानकारी दिइँदैछ। यो जानकारी पाउँदा तपाईले मात्र धेरै रोगहरूको रोकथाम गर्न सक्नुहुन्न, धेरै रोगहरूको उपचार पनि गर्न सक्नुहुन्छ। आउनुहोस् पिप्पलीका फाइदाहरूको (Pipali ko Faidaharu) बारेमा जानौं।

पिप्पली के हो? (What is Pippali in Nepali?)

पिप्पली एक जडीबुटी हो। आयुर्बेदमा पिप्पलीका चार प्रजातिहरूको बारेमा बताईएको छ, तर व्यवहारमा सानो र ठूलो दुई प्रकारका पिप्पली मात्र पाइन्छन्। पिप्पलीको लहरा जमिनमा फैलन्छ। यो सुगन्धित हुन्छ। यसको जरा काठ जस्तै, कडा, भारी र कालो रंगको हुन्छ। यदी तपाई ले यसलाई तोड्नु भयो भने यो भित्र सेतो रंग देखिन्छ। यसको स्वाद तीखो हुन्छ।

पिप्पलीका बिरुवामा (Pippali plant) फूल वर्षाको मौसममा फुल्छन्, र फल जाडोको मौसममा लाग्छ्न। यसको फललाई नै पिप्पली (पीपली) भनिन्छ। बजारमा यसको जरालाई पीपला जरा भनेर बेचिन्छ। जरा जति वजनदार र मोटा हुन्छ, त्यति नै धेरै गुणकारी मानिन्छ। बजारमा जरा संगै गाँठ पनि बेचिन्छ।

अन्य भाषाहरूमा पिप्पलीका नाम (Name of Pippali in Different Languages)

पिप्पलीको वानस्पतिक नाम पाइपर लांगम (Piper longum Linn.) हो र यो पाइपरेसी (Piperaceae) फेमेलीमा पर्दछ। पिप्पलीका अन्य नामहरू यसप्रकार छन्:

Names of Pippali in different languages-

Name of Pippali in Hindi – पीपली, पीपर;  उर्दू-पिपल (Pipal);

Name of Pippali in Sanskrit – पिप्पली, मागधी, कृष्णा, वैदही, चपला, कणा, ऊषण, शौण्डी, कोला, तीक्ष्णतण्डुला, चञ्चला, कोल्या, उष्णा, तिक्त, तण्डुला, मगधा, ऊषणा, कृकला, कटुबीज, कोरङ्गी, श्यामा, सूक्ष्मतण्डुला, दन्तकफा

Name of Pippali in English – लॉन्ग पेपर (Long pepper), इण्डियन लौंग पीपर (Indian long pepper), ड्राईड कैटकिन्स (Dried catkins)

Name of Pippali in Bengali – पीपुल (Peppul), पिप्पली (Pipali)

Name of Pippali in Nepali – पीपला (Pipla), पिपुल (Pipool)

Name of Pippali in Arabic – दारफूलफूल (Darfulful), डाल फिलफिल (Dalfilfil)

Name of Pippali in Persian – फिलफिल दराज (Filfil daraz), पीपल दराज (Pipal daraz)

पीप्पलीका फाइदाहरू (Pippali Benefits and Uses in Nepali)
तपाईंले पीप्पली (Pipali) लाई औषधीको रुपमा  प्रयोग यसरी गर्न सक्नुहुन्छ। पीप्पलीको प्रयोगको मात्रा र विधिहरू यस प्रकार छन्:

दाँतको रोगमा पीपलीको फाइदा (Maricha Herb Benefits for Dental Disease in Nepali)

दाँतको रोगको उपचारका लागि 1-2 ग्राम पीपली चूर्णमा सिधे नुन, बेसार, र तोरीको तेल मिसाएर दाँतमा लगाउनुहोस्। यसले दाँतको दुखाई ठीक गर्छ।
पीप्पली चूर्ण (pippali churna)मा मह र घिउ मिसाएर दाँतमा लगाउँदा पनि दाँतको दुखाईमा फाइदा (pipali Ko Faidaharu) हुन्छ।
3 ग्राम पीपली चूर्णमा 3 ग्राम मह र घिउ मिसाएर दिनमा 3-4 पटक दाँतमा लगाउनुहोस्। यसले दाँतमा सिरिङ्ग सिरिङ्ग लाग्ने समस्यामा लाभ (benefits of long) मिल्छ।
कसैलाई jawbone सम्बन्धी समस्या भइरहेको छ भने उसले कालो पिप्पली (kali pipli) र अदुवालाई बारम्बार चपाएर थुक्नुपर्छ। त्यसपछि मनतातो पानीले कुल्ला गर्नुपर्छ। यसले jawbone को रोग ठीक हुन्छ।
बालबालिकाको दाँत निस्कँदा धेरै दुखाई हुन्छ। साथै अन्य समस्याहरू पनि झेल्नुपर्छ। यस्तोमा 1 ग्राम पीपली चूर्ण (pippali churna)लाई 5 ग्राम महमा मिलाएर गिजामा घोटेर लगाउँदा दाँत बिना दुखाई निस्किन्छ।

खोकी र ज्वरोमा पीपलीको लाभ (Pippali Churna is Beneficial in Fighting with Cough and Fever in Nepali)
बालबालिकालाई खोकी वा ज्वरो भएको अवस्थामा ठूलो पीप्पलीलाई घोट्नुहोस्। यसमा करिब 125 मिग्रा मह मिसाएर चटाउँदै जानुहोस्। यसले बालबालिकाको ज्वरो, खोकी, र फियो ठुलो हुने जस्ता समस्यामा विशेष लाभ हुन्छ।
बालबालिकाले धेरै रुने गर्छन् भने कालो पिप्पली (kali pipli) र त्रिफला समान मात्रामा लिनुहोस्। यसलाई चूर्ण बनाएर 200 मिग्रा चूर्ण (Pippali churna)मा 1 ग्राम घिउ र मह मिसाएर बिहान-बेलुका चटाउनुहोस्।
पीप्पलीलाई तिलको तेलमा भुटेर पिस्नुहोस्। यसमा मिश्री मिसाएर राख्नुहोस्। यसलाई 1/2-1 ग्राम मात्रामा कन्टकारीको 40 मिली काढामा मिलाउनुहोस्। यसलाई पिउँदा कफज विकारका कारण हुने खोकीमा विशेष लाभ हुन्छ।
पीप्पलीका 3-5 ग्राम पेस्टलाई घिउमा भुट्नुहोस्। यसमा सिधे नुन र मह मिसाएर सेवन गर्नुहोस्। यसले कफज विकारका कारण हुने खोकीमा लाभ (pipali Ko Faidaharu) हुन्छ।
त्यस्तै गरी 500 मिग्रा पीप्पली चूर्ण (pippali churna)मा मह मिसाएर सेवन गर्नुहोस्। यसले बालबालिकाको खोकी, सासको समस्या, ज्वरो, बाडुली जस्ता समस्याहरू ठीक हुन्छन्।

पीप्पलीबाट रुघाखोकीको उपचार (Piper Longum Uses to Cure Common Cold in Nepali)
पीपल, पीपलाको जरा, कालो मरिच र सोंठ बराबर बराबर भागको चूर्ण (pippali churna) बनाउनुहोस्। यसको 2 ग्राम मात्रालाई महसँग चटाउनुहोस्, यसले रुघाखोकीमा लाभ मिल्छ।
त्यस्तै गरी पीप्पली (pippalu)को काढामा मह मिलाएर थोरै-थोरै पिलाउँदा पनि रुघाखोकीबाट छुटकारा (pipali Ko Faidaharu ) मिल्छ।

गला बस्दा पिप्पलीका फाइदाहरू (Beneftis of Pippali in Hoarseness Treatment in Nepali)
गला बस्दा पिप्पली र हर्रो समान मात्रामा लिनुहोस्। यसको चूर्ण बनाएर 1-2 ग्राम चूर्ण कपडाले छानेर महसँग मिलाउनुहोस्। यसको सेवन गर्दा कफज विकारका कारण गला बस्ने समस्यामा फाइदा (Pipali ko Faidaharu) हुन्छ।   

स्वासको रोगमा पिप्पलीको फाइदाहरू (Long Pepper Benefits in Fighting with Cough and Respiratory Disease in Nepali)
खोकी र स्वाससँग सम्बन्धित रोगमा पिप्पलीको सेवन लाभदायक हुन्छ। यसका लागि पिप्पली, अमला, कालो किसमिस, वंशलोचन, मिश्री समान मात्रामा लिएर पिस्नुहोस्। यो 3 ग्राम चूर्ण (Pippali churna)मा 1 ग्राम घिउ र 4 ग्राम महमा मिलाउनुहोस्। यसलाई दिनमा तीन पटक नियमित रूपमा सेवन गर्दा खोकी ठीक हुन्छ। यसलाई 10-15 दिनसम्म लिनुपर्छ।
पिप्पली (pippalu), पीपलजड, सोंठ, र बर्रो समान मात्रामा लिएर चूर्ण बनाएर, 3 ग्राम चूर्ण दिनमा 3 पटक महसँग चटाउनाले खोकीमा लाभ हुन्छ। विशेषगरी पुरानो खोकी र लहरे खोकीमा यो अत्यन्त लाभदायक छ।
1 ग्राम पिप्पली चूर्ण (Pippali churna)मा दोब्बर मह वा समान मात्रामा त्रिफला मिलाएर चाट्नाले स्वासको रोग, खोकी, बाडुली, ज्वरो, गला दुखाई, साइनस र फियो रोगमा फाइदा (Pipali ko Faidaharu) हुन्छ।  

अनिद्रामा पिप्पलीका फाइदाहरू (Pippali Churna Benefits for Insomnia in Nepali)
निद्रा नआउने समस्यामा पिप्पली (Pipali)को जडको मिहिन चूर्ण बनाउनुहोस्। चूर्णको 1-3 ग्राम मात्रा मिश्रीसँग बिहान र बेलुका सेवन गर्नुहोस्। यसले पाचनसम्बन्धी विकार ठीक हुन्छ, र निद्रा राम्रोसँग आउँछ। वृद्ध व्यक्ति लाई अझै यो प्रभाबकारी हुन्छ।

चोट वा मर्केको दुखाईमा पिप्पलीका फाइदाहरू (Long Pepper Benefits to Cure Sprain Problem in Nepali)
शरीरको कुनै पनि अंगमा चोट लाग्दा वा मर्केर दुखिरहेको बेलामा आधा चम्चा पिप्पलीको जडको चूर्णलाई मनतातो दूध वा पानीसँग सेवन गर्दा तुरुन्त आराम हुन्छ। यसले राम्रो निद्रा पनि ल्याउँछ।
दूधमा आधा चम्चा बेसार मिलाएर प्रयोग गर्दा चोट, मर्केको दुखाईमा धेरै फाइदा (Pipali ko Faidaharu) हुन्छ।
ल्वाङ्ग, अकरकरा, पिप्पली, देवदारु, शतावरी, पुनर्नवा, सौंफ, विधारा, पोहकरजड, सोंठ, र अश्वगंधालाई समान मात्रामा लिएर पिस्नुहोस्। यसलाई 1-2 ग्रामको मात्रा सेवन गर्दा सामान्य कारणले हुने अंगहरूको दुखाईमा लाभ हुन्छ। यसले वाथ रोगका कारण हुने दुखाईलाई पनि ठीक गर्दछ।  

मोटोपन (वजन घटाउन) का लागि पिप्पलीको सेवन (Pippali Churna Benefits in Fighting with Obesity in Nepali)
मोटोपन कम गर्न (वजन घटाउन) पिप्पलीको सेवन लाभदायक हुन्छ। 2 ग्राम पिप्पली चूर्णमा मह मिलाएर दिनमा 3 पटक केही हप्तासम्म नियमित रूपमा सेवन गर्नुहोस्। यसले मोटोपन कम हुन्छ।
यसबेला ध्यान दिनु पर्ने कुरा के छ भने मोटोपन कम गर्न पिप्पली चूर्णको सेवनको एक घण्टासम्म पानीबाहेक अन्य केही पनि सेवन नगर्नु होला । पानी पनि अत्यधिक तिर्खा लागेमा मात्र पिउनुहोस्। यसले पक्कै पनि मोटोपन कम (Pippali with honey for weight loss) हुनेछ।  

कोलेस्ट्रोल कम गर्न पिप्पलीको उपयोग (Benefits of Long Pepper to Treat Bad Cholesterol in Nepali)
धेरै मानिसहरू कोलेस्ट्रोल कम गर्न धेरै मेहनत गर्छन्। पिप्पलीको सेवनले कोलेस्ट्रोललाई कम गर्न सकिन्छ। यसका लागि पिप्पली चूर्ण (Pippali churna)मा मह मिलाएर बिहान सेवन गर्नुहोस्। यसले कोलेस्ट्रोलको मात्रा नियमित हुन्छ, साथै मुटु रोगमा पनि लाभ हुन्छ।  

उल्टी रोक्न पिप्पलीको प्रयोग लाभदायक (Piper Longum Benefits to Stop Vomiting in Nepali)
पिप्पली, अमला, कालो किसमिस, वंशलोचन, मिश्रीलाई बराबर-बराबर मात्रामा लिएर पिस्नुहोस्। यसको 3 ग्राम चुर्णमा 1 ग्राम घिउ र 4 ग्राम मह मिसाएर दिनमा तीनपटक सेवन गर्नुहोस्। यसलाई नियमित रूपमा 10-15 दिनसम्म लिनाले उल्टीमा फाइदा (Pipali ko Faidaharu) हुन्छ।

बाडुलीको समस्यामा पिप्पलीबाट फाइदा (Pippali Powder Uses for Hiccup in Nepali)
पिप्पली र जेठिमधुको चुर्णलाई बराबर-बराबर मात्रामा मिसाउनुहोस्। चुर्णको बराबर मात्रामा चिनी मिसाएर राख्नुहोस्। यसलाई 3 ग्रामको मात्रामा सेवन गर्दा बाडुलीमा फाइदा (Pipali ko Faidaharu) हुन्छ।
1-2 ग्राम पिप्पली चुर्णमा बराबर मात्रामा चिनी मिसाएर पानीसँग सेवन गर्दा पनि बाडुलीमा फाइदा हुन्छ।
पिप्पली, अमला, कालो किसमिस, वंशलोचन, मिश्रीलाई  बराबर मात्रामा लिएर पिस्नुहोस्। यसलाई 3 ग्राम चुर्णमा 1 ग्राम घिउ र 4 ग्राम मह मिसाएर दिनमा तीनपटक सेवन गर्दा बाडुली ठीक हुन्छ। यसलाई नियमित रूपमा 10-15 दिन लिनुहोस्।  

झाडापखाला रोक्न पिप्पलीको प्रयोग लाभदायक (Long Pepper Benefits to Stop Diarrhea in Nepali)
धेरै झाडापखाला भइरहेको भएमा पिप्पलीलाई पिस्नुहोस्। यसको 2 ग्रामको मात्रामा बाख्री वा गाईको दूधसँग सेवन गर्नुहोस्। यसले झाडापखाला रोक्न मद्दत  

पेटको दुखाईमा पिप्पलीको फाइदा (Pippali Uses in Relief from Abdominal Pain in Nepali)
पेट दुखाइका लागि पिप्पली र सानो हर्रोलाई बराबर-बराबर मिसाएर पिस्नुहोस्। एक चम्चाको मात्रामा बिहान-बेलुका मनतातो पानीसँग सेवन गर्दा पेट दुखाई, पेट बाटरेको र गनाउने बायु सहितको दिसा लागेको समस्या ठीक हुन्छ।
पिप्पलीको 2 ग्राम चुर्णमा 2 ग्राम कालो नुन मिसाएर तातो पानीसँग सेवन गर्दा पेट दुखाई ठीक हुन्छ।
एक भाग पिप्पली, एक भाग सोंठ र एक भाग मरिच, तीनलाई बराबर मात्रामा मिसाएर, मिहिन पिस्नुहोस्। भोजनपश्चात् 1 चम्चा चुर्णलाई तातो पानीसँग दुईपटक नियमित रूपमा केही दिनसम्म सेवन गर्नुहोस्। यसले पेट दुखाई ठीक हुन्छ।  

पाचन तन्त्रका विकारमा पिप्पलीको फाइदा (Pipli Herb Benefits for Indigestion in Nepali)
पाचन तन्त्रका विकार ठीक गर्न 250 ग्राम पिपल र 250 ग्राम सख्खरको पेस्ट बनाउनुहोस्। यसलाई 1 किलो गाईको घिउ, 4 लिटर बाख्रीको दूध (नपाए गाईको दूध) मा मन्द आगोमा पकाउनुहोस्। जब केवल घिउमात्र रहन्छ, तब यो घिउलाई पाचन तन्त्र विकार र खोकिमा प्रयोग गर्नुहोस्। तपाईले केवल 1 चम्चा दिनमा तीनपटक सेवन गर्नु पर्छ। यसले फाइदा (Pipali ko Faidaharu) पुर्याउँछ।
सानो पिप्पली 1 नग लिएर गाईको दूधमा 10-15 मिनेट उमाल्नुहोस्। पहिले पिप्पली खाएर माथिबाट दूध पिउनुहोस्। अर्को दिन 2 पिप्पली लिएर दूधमा राम्ररी उमालेर पहिले पिप्पली खाएर दूध पिउनुहोस्। यसरी 7 देखि 11 पिप्पलीसम्म सेवन गर्नुहोस्। जसरी तपाईले एक-एक पिप्पलीलाई बढाउनुभयो, त्यही तरिकाले कम गर्दै जानुहोस्। यदि धेरै गर्मी लागेन भने अधिकतम 15 दिनमा 15 पिप्पलीसम्म पनि यस विधिलाई प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ। यसले कफ, दम, रुघा, पुरानो खाँसीमा फाइदा पुर्याउँछ। यसले पाचन तन्त्र, ग्याँस, अपचजस्ता रोगहरू पनि ठीक पार्छ।

 पिप्पली युक्त दूध बिहान सेवन गर्नुहोस्। दिनमा साधारण आहार लिनुहोस्। यसमा ध्यान दिनुहोस् कि घिउ, तेल र कुनै प्रकारको अमिलो चीज नलिनुहोस्।
यसका अलावा पिप्पली, भाङ्ग र सोंठलाई बराबर-बराबर मात्रामा लिएर चुर्ण बनाउनुहोस्। यसको 2 ग्राम मात्रालाई महमा मिसाएर दिनमा दुई या तीनपटक भोजनअघि सेवन गर्नुहोस्। यसले खाना राम्रोसँग पचाउँछ, र पाचन तन्त्र ठीक रहन्छ।  

कब्जियतको समस्यामा पिप्पलीको फाइदा (Benefits of Pippali Powder in Fighting with Constipation in Nepali)
कब्जियतमा पिप्पलीको प्रयोग लाभदायक हुन्छ। पिप्पलीको जरा र सानो अलैंचीलाई बराबर  मात्रामामा लिएर मिहिन चुर्ण बनाउनुहोस्। यसलाई 3 ग्रामको मात्रामा घिउसँग बिहान र बेलुका सेवन गर्दा कब्जमा फाइदा (Pipali ko Faidaharu)हुन्छ।  

आन्द्राको रोगमा पिप्पलीको फाइदा (Long Pepper Benefits for Intestinal Disease in Nepali)
आन्द्राको रोगमा पिप्पली, जिरा, कूठ, बयर र गाईको गोबरलाई बराबर मात्रामा लिनुहोस्। यसलाई कांजीसँग(भेनेगर मा नुन, तोरीको धुलो मिलाएर बनाएको पेय पदार्थ ) राम्ररी मिहिन पिसेर लेप गर्नुहोस्। यसले फाइदा (Pipali ko Faidaharu) पुर्याउँछ। यसले शुरुवाती अवस्थामै लाभ पुर्याउँछ।

यसैगरी पिप्पली जरा लाई पिसेर दूध र असुरोको रसमा मिसाएर पिउँदा आन्द्राको रोगमा फाइदा हुन्छ।  

पायल्समा पिप्पलीको सेवन लाभदायक (Pipli Herb Uses in Piles Treatment in Nepali)
पायल्समा फाइदा लिनको लागि आधा चम्चा पिप्पलीको चुर्णमा बराबर मात्रामा भुटेको जिरा, र अलिकति सिधे नुन मिसाउनुहोस्। यसलाई मोहीसँग बिहान खाली पेट सेवन गर्नुहोस्। यसले पायल्समा फाइदा (Pipali ko Faidaharu)पुर्याउँछ।
पिप्पली, सिधे नुन, कूठ र शिरीष को बिउ लाई बराबर-बराबर मात्रामा लिएर मिहिन चुर्ण बनाउनुहोस्। यसलाई सिउडी या बाख्राको दूधमा मिसाएर लेप गर्दा पायल्सका समस्याहरू समाप्त हुन्छन्। सिउडी को दूध कडा हुन्छ, त्यसैले मुसामा सावधानीपूर्वक लगाउनुहोस्।  

टाउको दुखाईमा पिप्पलीको फाइदा (Long Pepper Benefits in Relief from Headache in Nepali)
टाउको दुखाईमा आराम पाउनको लागि पिप्पली, मरिच, कालो किसमिस, मुलेठी र सोंठ चुर्णलाई मिसाउनुहोस्। यसको 2 ग्राम चुर्णलाई गाईको घिउमा पकाउनुहोस्। यसलाई छानेर एक-दुई थोपा नाकमा हाल्नाले टाउको दुखाई ठीक हुन्छ।
यसैगरी पिप्पलीलाई पानीमा पिसेर लेप गर्दा पनि टाउको दुखाई ठीक हुन्छ।
यसका अलावा पिप्पली चुर्णलाई नाकको बाटो लिँदा रुघाका कारण हुने टाउको दुखाईबाट छुटकारा पाइन्छ।
तपाईं पिप्पली र बोझोको चुर्णलाई बराबर मात्रामा लिनुहोस्। यसलाई 3 ग्रामको मात्रामा नियमित रूपमा दिनमा दुईपटक दूध या तातो पानीसँग सेवन गर्नुहोस्। यसले अर्धकपाल दुखेको ठीक हुन्छ।

कानका रोगहरूमा पिप्पलीले फाइदा (Pipli Herb Uses to Relief from Ear Pain in Nepali)
कानको दुखाइमा पिप्पली चूर्णलाई कोईलामा राख्नुहोस्। यसले निस्कने धुवाँलाई कानमा लगाउनुहोस्। यसले कानको दुखाइलाई ठीक पार्छ।

[/vc_column][/vc_row]

रक्तअल्पतामा पिप्पलीको गुण लाभदायक (Indian Long Pepper Uses in Fighting with Anemia in Nepali)
रक्तअल्पता रोगका लागि एक भाग मह, दुई भाग घिउ, चार भाग पिप्पली, आठ भाग मिश्री, ३२ भाग दूध, र ६-६ भाग दालचिनी, तेज पत्ता, अलैंची, नागकेशर लिनुहोस्। सबैलाई राम्रोसँग मोलि पकाएर लड्डू बनाउनुहोस्। प्रत्येक दिन एक लड्डू सेवन गर्दा रक्तअल्पता रोगमा फाइदा (Pipali ko Faidaharu) हुन्छ। तपाईं घिउ र मिश्रीको मात्रालाई आवश्यकतानुसार बढाएर पनि प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।  

मासिक धर्म विकारमा पिप्पलीको गुण फाइदाजनक (Benefits of Pippali Powder for Menstrual Disorder in Nepali)
मासिक धर्म विकारमा पिप्पली, सोंठ, मरिच र नागकेशरलाई बराबर-बराबर मात्रामा लिएर चूर्ण बनाउनुहोस्। १-२ ग्राम चूर्णलाई घिउमा मिसाएर दूधसँग खाने गर्दा महिनावारी सम्बन्धी विकारहरूमा फाइदा (Pipali ko Faidaharu) हुन्छ। यसले गर्भाशय सम्बन्धी विकार र दुखाईलाई पनि ठीक पार्छ।
यो मासिक धर्मको समयमा हुने दुखाई र हर्मोनहरूको विकारमा पनि लाभदायक हुन्छ। महिलाहरूले यसलाई दुई-तीन महिना सम्म बिहान र बेलुका सेवन गर्नु पर्छ।  

प्रसुतीलाई सजिलो बनाउन पिप्पलीको सेवन (Maricha Herb helps in Healthy Pregnancy in Nepali)
प्रसुतीलाई सजिलो बनाउन ३ ग्राम पिप्पलीको जरा र ३ ग्राम पुष्कर जरा मिलाउनुहोस्। यसलाई ४०० मिली पानीमा पकाउनुहोस्। जब यो १०० मिली मात्रामा बचेर रहन्छ, तब यसलाई छानेर थोरै मह र हींग मिसाएर दिनुहोस्। यसले प्रसव पीडालाई बढाउँछ, र प्रसुती छिटो हुन्छ।
प्रसवपछि साल झार्न तुरुन्तै यो काढा चिसो गरेर पिलाउनु पर्छ।
यसै गरी प्रसूति महिलाको अत्यधिक रक्तस्राव रोक्न पिप्पली चूर्णलाई घिउमा मिसाएर दिनु पर्छ।  

वीर्य रोगमा पिप्पलीका फाइदा (Piper Longum Medicinal Uses in Sperm Count Problem in Nepali)
वीर्य दोषलाई ठीक गर्नका लागि साल धुप, पिप्पली र मिश्रीलाई बराबर-बराबर मात्रामा मिसाउनुहोस्। १-२ ग्राम मात्रामा तीन दिनसम्म दूधसँग सेवन गर्नुहोस्। यसले वीर्य रोगमा फाइदा हुन्छ।  

स्तनमा दूध बढाउन पिप्पलीको सेवन (Piper Longum Medicinal Uses in Increasing Breast Milk in Nepali)
जो महिलालाई स्तनमा दूधको कमीको समस्या हुन्छ, उनीहरूले २ ग्राम पिप्पली फलको चूर्णमा आधा चम्चा शतावरी मिसाएर महसँग बिहान-बेलुका सेवन गर्नु पर्छ। यसले प्रसूति महिलाको स्तनमा दूधको वृद्धि हुन्छ।
यसैगरी पिप्पली, सोंठ र हर्रोको चूर्णलाई समान मात्रामा लिनुहोस्। लगभग ३ ग्राम चूर्णलाई सख्खरमा मिसाउनुहोस्। यसमा थोरै घिउ मिसाएर दूधसँग दिनमा दुई पटक सेवन गर्न दिनाले स्तनपान गराउने महिलाको दूधको वृद्धि हुन्छ। यो प्रयोग लगभग दुई महिना सम्म गर्नु पर्छ।  

साइटिकामा पिप्पलीका फाइदा  (Pipali ko Faidaharu Piper Longum Medicinal Uses for Sciatica in Nepali)
साइटिकामा प्रयोग गर्नको लागि तेलमा पिप्पली र सोंठलाई पकाउनुहोस्। यसले मालिस गर्दा साइटिकामा फाइदा हुन्छ।
यसै गरी ३ ग्राम पिप्पली चूर्णलाई १०० मिली गाइको पिशाब र १० मिली अरण्डीको तेलसँग मिसाउनुहोस्। यसलाई दिनमा दुई पटक सेवन गराउँदा पनि साइटिकामा फाइदा (Pipali ko Faidaharu) हुन्छ।
आधा चम्चा पिप्पली चूर्णमा २ चम्चा अरण्डीको तेल मिसाउनुहोस्। यसलाई नियमित रूपमा बिहान-बेलुका सेवन गर्दा साइटिकामा फाइदा हुन्छ।  

पिप्पलीको उपयोग गरी छालाको रोगको उपचार (Piper Longum Medicinal Uses to Cure Skin Disease in Nepali)
तपाईं छालाको रोगमा फाइदा लिनका लागि पनि पिप्पलीको प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ। बढदो पिप्पलीको प्रयोग गर्दा पित्ती रोगमा फाइदा (Pipali ko Faidaharu) हुन्छ।  

पिप्पलीको उपयोग गरी ज्वरोको उपचार (Piper Longum Medicinal Uses in Fighting with Fever in Nepali)

ज्वरो ठीक पार्न आधा चम्चा पिप्पली चूर्णलाई महसँग सेवन गर्नुहोस्। यसले सूतिका ज्वरो, गम्भीर ज्वरो र कफको कारण हुने ज्वरोमा फाइदा हुन्छ।
पिप्पली चूर्णको सेवन ज्वरोका लक्षणलाई कम गर्नमा सहयोगी हुन्छ किनभने पिप्पलीमा आयुर्वेद अनुसार ज्वरहर गुण हुन्छ जसले ज्वरोलाई कम गर्न मद्दत गर्दछ।
यसै गरी ३ ग्राम पिप्पली जरा चूर्णमा २ ग्राम घिउ र ५ ग्राम मह मिसाएर दिनमा तीन पटक सेवन गर्नुहोस्। यससँग गाईको मनतातो दूध पिउनुहोस्। यसले खोकीसँग हुने गम्भीर ज्वरो, तथा हृदय रोगमा पनि फाइदा (Pipali ko Faidaharu)हुन्छ।
यसका साथै पिप्पली, नीम, गुर्जो, सोंठ, देवदारु, असुरो, भारंगी, नेत्रवाला, पिप्पली जरा तथा पोहकर जराको काढा बनाउनुहोस्। यसलाई १०-२० मिली मात्रामा सेवन गर्दा श्वास रोगसँगै खोकी भएको ज्वरोमा फाइदा हुन्छ।
ज्वरो हटाउन ३ ग्राम पिप्पलीलाई १ गिलास पानीमा पकाउनुहोस्। जब यो एक चौथाई रहन्छ, तब यसलाई छानेर १ चम्चा मह मिसाएर बिहान-बेलुका सेवन गर्नुहोस्। यसले कफको कारण हुने ज्वरोमा फाइदा हुन्छ।  

लिभरलाई स्वस्थ राख्न मरिचका फाइदाहरू (Maricha Beneficial for Healthy Liver in Nepali )
पीपलीको सेवनले लिभरलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ किनभने यसमा पिपेरिन नामक तत्व पाइन्छ, जुन लिभरको कोषहरूलाई स्वस्थ राखेर लिभरको कार्यक्षमतालाई बढाउन धेरै उपयोगी हुन्छ ।

शरीर दुखाईमा पीपलीका फाइदाहरू (Long Pepper Benefits to Get Relief from Body Ache in Nepali )
शरीर दुखाईमा पीपलीको सेवन लाभदायक हुन सक्छ किनभने एउटा अनुसन्धान अनुसार पीपलीमा दुखाई निवारक गुण पाइन्छ। साथै आयुर्वेद अनुसार पनि पीपलीमा वाथ रोग शान्त पार्ने गुण हुन्छ, र वाथ धेरै बढनु नै शरीरमा दुखाईको कारण हो।

दमको उपचारमा लाभदायक पीपली (Long Pepper Beneficial for Asthma in Nepali )
पीपलीको सेवन दमका लक्षणहरूलाई कम गर्ने एक प्रभावकारी औषधि हो किनभने आयुर्वेद अनुसार पीपलीमा कफ शान्त गर्ने गुण हुन्छ, जसले कफलाई शान्त पारेर दमका लक्षणहरूलाई कम गर्छ।

जीवाणु संक्रमणबाट बच्नका लागि पिप्पलीको उपयोग (Use of Long Pepper to Get Relief from Bacterial Infection in Nepali )
जीवाणु संक्रमणबाट बचाउन पीपली सहायक हुन्छ। एउटा अनुसन्धान अनुसार पीपलीमा जीवाणुरोधी क्रियाशीलता पाइन्छ, जसका कारण पीपली संक्रमण रोक्न मद्दत गर्छ।

फियो वृद्धि हुँदा पिप्पलीको लाभ (Long Pepper Benefits for Spleen Disease in Nepali )
फियोको ठुलो हुने समस्यामा २ देखि ४ ग्राम पीपली चूर्णमा १ चम्चा मह मिलाउनुहोस्। यसलाई बिहान-बेलुका नियमित रूपमा प्रयोग गर्दा लाभ हुन्छ।  

टीबी रोगमा पिप्पलीको फाइदा (Pipali ko Faidaharu) Benefits of Long Pepper in Fighting TB Disease)

टीबीको रोगमा २५० ग्राम पिप्पली र २५० ग्राम सख्खर को पेस्ट बनाउनुहोस्। यसलाई १ किलो गाईको घिउ, ४ लिटर बाख्रा को दूध (नपाइएमा गाईको दूध)मा मन्द आगोमा पकाउनुहोस्। जब केवल घिउ मात्र रहन्छ, तब यसको प्रयोग गर्नुहोस्। तपाईंलाई दिनमा तीन पटक १ चम्चा मात्र सेवन गर्नु पर्छ। यसले लाभ मिल्छ।  

हृदय रोगमा पिप्पलीको फाइदा (Maricha Herb Benefits in Heart Disease)

हृदय रोगमा पिप्पलीको जरा  र साना इलायचीलाई बराबर मात्रामा लिएर महीन चूर्ण बनाउनुहोस्। यसलाई ३ ग्रामको मात्रामा घिउसँग बिहान र बेलुका सेवन गर्नुहोस्। यसले हृदय रोगहरूमा लाभ पुर्याउँछ।

साथै, पिप्पलीको चूर्णमा बराबर मात्रामा बिजौरे कागतीको जरा को बोक्रा को चूर्ण मिसाउनुहोस्। यसलाई ३ ग्रामको मात्रामा बिहान खाली पेट अर्जुनको काढासँग सेवन गर्नुहोस्। यसले हृदय रोग जस्तै छातीको दुखाइ वा अन्य गम्भीर हृदय रोगहरूमा लाभ पुर्याउँछ।  

बिषालु किराले टोकेमा पिपलिको प्रयोग (Maricha Herb Benefits for Poisonous Insect Bite)

 बिषालु किराले टोकेमा पिप्पलीको प्रयोगले लाभ मिल्छ। पिप्पलीलाई पीसेर विषालु किराले टोके को ठाउमा लगाउँदा धेरै लाभ हुन्छ।  

पिप्पलीको उपयोगी भाग (Useful Parts of Pippali)

तपाईं पिप्पलीका यी भागहरू प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ:

1. जरा
2. सुकेको फल
3. फल

पिप्पलीको प्रयोग कसरी गर्ने? (How to Use Long Pepper?)

पिप्पलीको प्रयोग सही मात्रामा गर्नु पर्छ। राम्रो परिणामको लागि कुनै आयुर्वेदिक चिकित्सकसँग परामर्श गर्नुहोस्।

पिप्पली चूर्ण – ५०० मिग्रा – १ ग्राम

पिप्पली कहाँ पाइन्छ वा उब्जाइन्छ?
पिप्पली (pippallu) नेपाल को गर्मी ठाउमा जस्तै तराइमा उत्पादन हुन्छ। सानो पिप्पली नेपालमा प्रचुर मात्रामा उत्पादन हुन्छ, तर ठूलो पिप्पली मलेशिया, इंडोनेशिया र सिंगापुरबाट आयात गरिन्छ।

पिप्पलीसँग सम्बन्धित प्रायः सोधिने प्रश्न (FAQ)

1- के जाडोको मौसममा पिप्पलीको सेवन गर्नु लाभकारी छ?
विशेषज्ञहरूका अनुसार, पिप्पलीमा कफलाई नष्ट गर्ने औषधीय गुणहरू हुन्छन् र यसले जाडोमा हुने रोगहरूलाई नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्दछ। यसैले जाडोको समयमा सीमित मात्रामा नियमित रूपमा पिप्पलीको सेवन गर्ने सल्लाह दिइन्छ।

2- पिप्पली चूर्णको सेवन कसरी गर्ने?
पिप्पलीको सेवन चूर्ण वा पाउडरको रूपमा गर्नु सजिलो मानिन्छ। पिप्पलीमा कफलाई शान्त गर्ने गुणहरू हुन्छन्। यदि तपाईं कफसँग सम्बन्धित रोगहरूको पीडित हुनुहुन्छ भने, एक चम्चा महमा केही पिप्पली चूर्ण मिसाएर यसको सेवन गर्नुहोस्।

3- खोकीबाट आराम प्राप्त गर्न पिप्पलीको उपयोग कसरी गर्ने?
आयुर्वेदिक चिकित्सा अनुसार त्रिकटु चूर्णलाई धेरै प्रभावकारी र लाभदायक औषधि मानिन्छ। त्रिकटु चूर्णका तीन घटकमा पिप्पली पनि समाविष्ट छ। यो चूर्ण कफदेखि पेटसँग सम्बन्धित सबै रोगहरूमा फाइदाजनक (Pipali ko Faidaharu)

हुन्छ। खोकीबाट आराम प्राप्त गर्नका लागि पनि तपाईं चिकित्सकको सल्लाह अनुसार त्रिकटु चूर्णको सेवन गर्नुहोस्।

4- जाडोको प्रभाबबाट मुक्ति प्राप्त गर्न पिप्पलीको सेवन लाभकारी छ?
आयुर्वेदिक विशेषज्ञहरूका अनुसार, जाडो-खोकी वा सर्दी हुँदा पिप्पलीमूलको चूर्णको महसँग सेवन गर्नु अत्यन्त लाभकारी हुन्छ। यो मिश्रण कफलाई शान्त गरेर जाडो-खोकीलाई हटाउनमा मद्दत गर्दछ।

 Reference

https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-diarrhea/